น่าจะเป็นคู่มือ ANN ภาษาไทยเล่มเดียวที่มีอยู่ในบ้านเราขณะนี้ล่ะครับ ส่วน Fuzzy Logic นั้น ผมถือว่าเป็น DSS ที่เขียนเงื่อนไขไว้ตัดสินใจ ยังไม่ถึงระดับ AI ที่เรียนรู้ได้ด้วยตัวเองเหมือน ANN ครับ ลองหา Textbook มีหลายเล่มเขียนไว้ครับ เพราะเกิดขึ้นมานานแล้ว. สวัสดีค่ะอาจารย์ หนูทำโปรเจคเกี่ยวกับการพยากรณ์อนุกรมเวลาราคาน้ำมัน ตัวแปรที่ใช้เป็นข้อมูลราคาน้ำมันดิบเพียงอย่างเดียว ไม่ได้สนใจปัจจัยอื่น แต่ยังงงเรื่องฟังก์ชัน time series ไม่รู้ว่าจะเรียกใช้งานอย่างไร และต้องสร้างเพิ่มอย่างไรถึงจะนำมาใช้ในการพยากรณ์ รบกวนอาจารย์ช่วยให้คำแนะนำด้วยค่ะ ใช้ ANN แบบ Backprop ค่ะ.

หนังสือ Neuro-Fuzzy ดีๆ ที่สามารถสั่งซื้อได้ที่ www. com มีดังนี้ครับ. สายของคุณคงเป็นสายสถิติ วิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ ที่เน้ืนพัฒนารูปแบบ หรือทฤษฏี ซึ่งผมเองก็ไม่ได้จับตรงนี้มาก เพราะงานวิจัยผมเน้นการประยุกต์ใช้ในการบริหาร และตัดสินใจองค์กรด้านต่างๆ ผมนิยม Back Propagation ครับ. แต่สิ่งที่ฝากให้คิดคือ คุณภาพของ Neural Networks ความแม่นยำ หากมีเวลาว่างพอ อยากให้ศึกษาตรงนี้ คือ.

คือ ผมมีข้อสงสัยเกี่ยวกับ Spec ที่ใช้เรียน Run SAS EM อะครับ คือผมทำ โปรเจค Data Mining อยู่ แต่ตอนนี้คือ โปรแกรมผมช้ามากๆครับ มันเป็นเพราะ Spec เครื่องของผมหรือเปล่าครับ. หลังจากหาโครงสร้างที่ดีที่สุดได้แล้ว โดยการเรียนรู้แบบมีผู้สอนใช้โปรแกรม NeuralWorks Pro.

II plus. อยากทราบว่าการนำไปใช้ในการทำนายค่า โดยการป้อนข้อมูลใหม่เข้าไป เพื่อให้ทำนายค่าในอนาคตจากโครงสร้างดังกล่าวออกมา จะทำได้อย่างไร. อาจารย์ครับผมทำพยากรณ์อยู่ใช้นิวรอล แต่อยากได้ที่เป็น code feed foreward back propagation แบบปรับชั้นซ่อน และเซลล์นิวรอลได้ไม่ทราบว่าผมจะพอหาหรืออาจารย์จะแนะนำที่ใหนได้บ้างครับ. สวัสดีคะ อาจารย์ วิทยา หนูได้อ่านบทความ ของอาจารย์ แล้วได้ความรู้ เรื่อง ann มาก ๆ คะ ตอนนี้หนู กำลังทำวิทยานิพนธ์ ในส่วนของข้อมูลด้านสาธารณสุข คะ มีคำถาม อาจารย์ ด้วยนะคะ.

ถ้าใน Multi Layer Feed Forward Network output เป็น class A. class B, class C ใช้ activation function ชนิดใด คะ. ถ้าใน Multi Layer Feed Forward Network output เป็น ค่าเดียว เช่น 1 ใช้ activation function ชนิดใด คะ.

ตอนนี้ทำ Thesis เกี่ยวกับเรื่องการใช้ neural network แบบ Feed-forward artificial neural network หาโมเดลในการพยากรณ์ค่ะ. อยากทราบว่าการเลือกวิธีการสอนโครงข่ายโดยใช้ Leveneberg Maquardt Algorithm เป็นรูปแบบการสอนแบบหนึ่งของ. การแบ่งชุดข้อมูลเป็นสามชุด โดยมีชุด training set ,validation set และ tes set เราจำเป็นต้องแบ่งให้เป็น 3 ชุดเสมอหรือไม่. เป็น Back Propagation ครับ โดย Levenberg-Marquard Algorithm จะช่วยให้การฝึกเน็ตเวิร์คในแต่ละรอบได้เร็วขึ้นกว่าแบบปกติ เป็นวิธีการของ Newton ซึ่งใช้ Inversed Matrix ของ Hessian ในการทําหนาที่เปนผลของสัดสวนการเรียนรูคูณดวยทิศทางการลดลงของคาผิดพลาดแบบเกรเดียนส ซึ่ง Hessian เมตริกซจะเปนดัชนีคาความผิดพลาด error index สําหรับอนุพันธุอันดับที่สองของคาน้ําหนักและฟงกชันควอดราติก quadratic function เพื่อใหไดคาที่จุดถัดไปต่ําที่สุดตามตองการ ดังนั้นอัตราการลูเขาดวยวิธีการแบบ Newton จะเร็วกวาวิธีการแบบแบกพรอพเพเกชันธรรมดา.

ส่วนในเรื่องอัตราส่วนนั้น ระหว่าง Training Set กับ Validation Set ซึ่งก็มาจากข้อมูลที่ให้เรียนรู้ทั้งคู่ แต่จะแบ่งอัตราส่วนไว้เรียน ไว้ตรวจสอบความถูกต้องเท่าไหร่ ก็แ้ล้วแต่ผู้ใช้ครับ ที่ผมเคยเจอมาก็มี , , , ขอให้ได้รูปแบบที่มีความแม่นยำสูงและไม่เรียนรู้นานเกินไปก็โอเคแล้วครับ หลักปฏิบัติ.

แล้วพอดีว่าผมอ่าน journal ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้แล้วยัง งงๆ ในแง่ของการตีความข้อมูล อย่างในตารางด้านล่างนี้ครับ. A [0 0 0] D [0 1 1] E [1 0 0] Total ซึ่งตัวอย่างนี้เค้าใช้ ANN เพื่อทำการจำแนกกลุ่มตัวอย่างน้ำผึ้งโดยเทียบกับวิธีวิเคราะห์อื่นๆ อย่างพวก cluster analysis กับ principal component analysis ครับ. แต่ผมติดที่ว่าอ่านผลของ ANN จากตารางนี้ยังไม่ค่อยออกครับ เลยอยากจะรบกวนอาจารย์ช่วยชี้แนะ ให้ทีน่ะครับผม. ANN สามารถนำไปใช้ในการแบ่งกลุ่มได้เช่นกันครับ ถึงจะมีจุดประสงค์คล้าย Cluster Analysis แต่ก็มีกระบวนการ และแนวคิดไม่เหมือนกัน.

การนำ ANN ไปใช้ในการแบ่งกลุ่มเบื้องต้นนั้น เราต้องให้ ANN เรียนรู้ตัวแปร ในที่นี้คือองค์ประกอบของน้ำผึ้ง หลายๆตัวแปร พร้อมผลลัพธ์ีที่ได้ เช่น ตัวแปรต่างๆ เป็นแบบนี้แล้ว ได้ค่าแบบนี้แล้ว สุดท้ายเป็นน้ำผึ้้งแบบไหน หรือมีคุณภาพเท่าไหร่ พอมันเรียนรู้จนเข้าใจแล้ว เราก็สามารถถาม หรือทำนายชุดข้อมูลต่อไปได้ เช่น หากได้ข้อมูลตัวแปรเป็นแบบนี้แล้ว ทำนายว่าจะเป็นน้ำผึ้งแบบไหน หรือเป็นน้ำผึ้งที่มีคุณภาพเท่าไหร่.

ในตัวอย่างที่นำมาแสดงนั้น ในวงเล็บน่าจะเป็นค่าของตัวแปร 3 ตัว ในรูป 0,1 และทางขวาก็จะเป็นค่าความเชื่อมั่น ความแม่นยำ ในการเรียนรู้ และถัดมาก็เป็นค่าความเชื่อมั่นในการทำนายครับ.

ในทางวิชาการ เราอาจนำข้อมูลน้ำผึ้งนี้ ไปแบ่งกลุ่มด้วยการใช้เทคนิคทางสถิติต่างๆ แล้วเปรียบเทียบผลลัพธ์ก็ได้ ว่าวิธีใดมีความแม่นยำกว่ากัน เป็นต้น. ผมเป็นนักวิชาการกรมอุตุนิยมวิทยา กำลังสนใจที่จะนำ ANN มาเป็นเครื่องมือวิจัยเพื่อหาวิธีการใหม่ ๆ ในการพยากรณ์อากาศ ผมมีคำถามดังต่อไปนี้.

ผมต้องการใช้ข้อมูลอุตุนิยมวิทยา stability index, temp, pressure, humidity เพื่อการพยากรณ์ปริมาณน้ำฝนที่สถานีตรวจอากาศกรุงเทพฯ โดยผมมีข้อมูลรายวันจำนวน 20 ปีย้อนหลัง. ที่ผ่านมาเคยมีเจ้าหน้าที่หน่วยงานของท่านเคยติดต่อขอให้ผมดูข้อมูลหน่วยนี้ให้ แล้วก็หายไปเลยหลายคน ไม่รู้เป็นเพราะอะไร แต่ผมจะบอกว่าไม่มีปัญหาครับคุณประสาน ยิ่งมีข้อมูลย้อนหลังมากถึง 20 ปีแล้ว เพียงแต่มาคุยกันเรื่องรายละเอียดของตัวแปรมากกว่าครับ ว่าจะกำหนดให้อะไรเป็นตัวแปรอิสระ อะไรเป็นตัวแปรตาม เพราะเหตุผลใด.

ด้วยเทคโนโลยีใหม่ๆ ข้อมูลดิบไ่ม่จำเป็นต้องเป็นข้อมูลตัวเลข หรือเชิงปริมาณก็ได้ครับ มีเทคนิคใหม่ๆเกิดขึ้นมากมาย แค่กำหนดวัตถุประสงค์มาเลยว่า ต้องการจะพยากรณ์ข้อมูลอะไร ลึกแค่ไหนเท่านั้นเองครับ.

Activation function ของข่ายประสาทเทียมแบบแพร่กลับที่เป็นแบบ binary sigmoid function ที่ช่วงของฟังก์ชัน อยู่ระหว่าง แล้ว ค่า range ของ น้ำหนักที่ใช้ในการ train ให้รู้จำ อยู่ที่ช่วงไหนค่าจากเท่าไหร่ ถึง เท่าไหร่ อาจารย์พอจะทราบไหมครับ หรือว่า พอจะแนะนำที่ไหนได้บ้าง. และขอถามอีกคำถามนะ ครับ ว่า back-propagation neural network ดีอย่างไร เมื่อเที่ยบกับ ข่ายประสาทเทียมแบบอื่น ๆ. คือหนูอยากรู้ว่าinputที่ใช้เข้าไปสอนback-propagation neural networkนะค่ะ ว่ามันเทรนที่ละตัวหรือหลายตัวพร้อมๆกันค่ะ.

Input ทุกตัวเรากำหนดให้เป็น Training Data ควรผ่านการทำ Cleansing มาแล้ว จะถูกนำไปใช้สอน ANNs หมดครับ. แต่ในกระบวนการนั้น มันจะใช้ทีละชุด เพื่อพยายามวัดความแตกต่างของผลลัพธ์กับ Output แล้วเขียนความจำชั่วคราวไว้เป็น Epoc เมื่อมันเรียนรู้หมดแล้ว มันทราบค่าเฉลี่ยความแตกต่างกับ Output แล้ว มันจะทำการปรับน้ำหนักตัวเองใหม่อีกครั้ง ตาม Algorithm ที่เลือก ทั้งนี้เพื่อให้หาน้ำหนักความสัมพันธ์ให้ใกล้เคียงที่สุด และใช้เวลาให้น้อยที่สุดด้วยครับ.

หากไม่นับความถูกต้อง ความครบถ้วนของข้อมูลแล้ว format ของข้อมูลที่จะป้อนเข้าระบบนั้น จะขึ้นกับ application, software ที่ใช้ด้วยครับ. เช่นบางapplication กำหนดให้ใส่ชื่อตัวแปร เป็น row ที่ 1 และข้อมูลจะเรียงตั้งแต่ row 2 ลงไป บางapplication กำหนดให้ใส่ค่า value เป็นตัวเลขเท่านั้น แต่บาง application อนุญาตให้ใส่ข้อความ ตัวหนังสือเป็น word ภาษาอะไรก็ได้ ก็มีครับ.

ถ้าไม่แน่ใจว่า application ที่คุณฟ้าใสใช้อยู่นั้น ใช้ input data รูปแบบไหน ก็อยากให้อ่านตรง help หรือคู่มือ manual ของมันก่อนครับ. ตอนนี้มีโปรแกรมวิเคราะห์การร้องผิดคีย์ครับ เช่น Celemony Melodyne แต่มันยังไม่เป็นอัตโนมัติ คือเราต้องใส่คีย์เพลงเข้าไปก่อน แล้วมันจะเทียบสเกลคีย์นั้นให้เอง เมื่อเจอโน๊ตใด คำร้องไดไม่ตรงกับคีย์ มันจะฟ้องให้เราเข้าไปแก้ไขครับ ใช้กันมากใน Musical Studio.

แต่ถ้าจะให้ฟังไฟล์เสียงแล้วเขียนคอร์ด เขียนคีย์ออกมาเลยนั้น ต้องเีขียนโปรแกรมให้มันฉลาดมากๆ เป็น Machine Learning เริ่มมีการพัฒนาจากหลายๆค่ายแล้ว แต่ยังไม่มีตัวไหนฉลาดถึงขนาดนั้นครับ.

สายนี้พัฒนากันมานานแล้ว โดยมี University of Edinburgh, Scotland พยายามพัฒนาสาย Audio Intelligence มานานเป็นสิบปีแล้วครับ ยังไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบ เช่น โปรแกรมดิกชันนารีอัจฉริยะ แปลภาษาให้อัตโนมัติ และถูกต้องไวยากรณ์ด้วย หรือโปรแกรมที่ฟังเสียงคนพูด แล้วมันเขียนหนังสือให้เอง หลายภาษา และแปลภาษาให้อัตโนมัติอีก. ที่ผมทราบมา เพราะเคยทำ Project ให้กับองค์การอนามัยโลก ซึ่งเค้าเคยพัฒนาร่วมกับ Edinburgh มาก่อนครับ. เพื่อนำไปใช้ในงานวิจัยในอนาคต จึงอยากปรึกษาอาจารย์ว่า ถ้าจะนำANN ไปใช้ในการจำแนกประเภทของเส้นใยสามารถที่จะทำได้หรือไม่ และหลักการที่จะนำไปใช้จะต้องเตรียมข้อมูลอะไรบ้างคะ.

แสดงว่าต้องเตรียมข้อมูลตัวแปร 2 ข้างดังนี้ ตัวแปรอิสระคือตัวแปรคุณสมบัติ ลักษณะของเส้นใย ส่วนตัวแปรตาม คำตอบ คือ ประเภทของเส้นใย แล้วให้ ANN ไปเรียนรู้ความสัมพันธ์ทั้งหมด เพื่อให้มันเข้าใจให้ได้ว่า เส้นใยแต่ละประเภทนั้นแตกต่างกันอย่างไร ตรงนี้ควรมีจำนวนชุดข้อมูลที่มากพอ เพราะจะทำให้การแยกแยะมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น ผลจากการเรียนรู้จะทำให้เราทราบค่าความน่าเชื่อถือด้วย หากน้อยเกินไป ก็ควรปรับปรุงข้อมูลใหม่.

หลังจากให้มันเรียนรู้เสร็จแล้ว เราก็ทดสอบด้วยการ ป้อนข้อมูลตัวแปรอิสระชุดใหม่เข้าไป เพื่อให้มันทำนายผลลัพธ์ให้ว่า ตัวแปรแบบนี้จะเป็นเส้นใยประเภทไหน. luesamai hotmail. com แล้วจะมาทักทายใหม่นะคะ. คือหนูไม่ทราบว่าต้องเก็บข้อมูลอะไรบ้าง กลัวได้ข้อมูลไม่ครบ เพราะข้อจำกัดทางเวลากับโรงงานที่เข้าไปศึกษานะคะ.

อีกทั้งหนูยังไม่ค่อยมีความเข้าใจที่ดีในการใช้โปรแกรมนี้ ข้อมูลที่เข้าไปเก็บคือเพื่อต้องการเอาข้อมูลนั้นมาเรียนรู้และพยากรณ์คำนวณเส้นใยที่จะใช้ในการผลิตแต่ละครั้ง หนูหวังเป็นอย่างยิ่งว่าอาจารย์จะกรุณาช่วยตอบคำถามของหนูนะคะ. อาจจะมีคำถามตามมาอีกครั้งเมื่อได้ลงมือไปเก็บข้อมูลจริงๆๆ และอาจารย์จะให้คำแนะนำที่ดีอีกเช่นเคยนะคะ. ต้องตอบตามความจริงว่า "ลำบาก" ครับ หากไม่มีพื้นฐานเลย หรือไม่รู้ว่ามันมีหลักการอย่างไร ทำงานอย่างไร. เหมือนหลักการวิจัย กว่าจะออกแบบเครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลได้ บทที่ 3 จากมาตรฐาน 5 บท ก็ต้องรู้หลักการที่จะใช้ ต้องกำหนดตัวแปรที่จะใช้ทดสอบ หาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระ ตัวแปรต้น และตัวแปรไม่อิสระ ตัวแปรตาม เสียก่อน ส่วนนี้เป็นเนื้อหาบทที่ 2 ของการทำวิจัยมาตรฐาน 5 บท.

หากออกแบบเครื่องมือ หรือตัวแปรไม่ครบแล้ว จะเป็นเรื่องใหญ่ ผลจะไม่น่าเชื่อถือ เพราะอาจมีตัวแปรบางตัวที่เราไม่ได้เก็บ ไม่ได้คำนวณ ซึ่งตัวนั้นๆอาจจะมีอิทธิพลต่อสิ่งที่เราต้องการจะพยากรณ์มากก็ได้. ทั้งหมดเป็นหลักของ Modern Research Methodology with Data Mining ออกไปทางวิทยาศาสตร์มากกว่าสายสังคมศาสตร์.

ผมอยากแนะนำให้ทำความเข้าใจกับหลักการนี้เสียก่อน ลองดูตัวอย่างจริงๆก่อน จะได้เข้าใจได้มากขึ้น ไม่อยากให้เสียเวลาไปทำงานโดยที่มีความเสี่ยงสูง เพราะอาจจะได้ทำใหม่ทั้งหมดครับ.

การพยากรณ์ผลผลิต หากต้องการผลลัพธ์ที่เป็นตัวเลข ก็สามารถเลือกใช้เทคนิคการพยากรณ์แบบสถิติเดิมๆ เช่น Regression รูปแบบต่างๆ รวมไปถึงการใช้ Time Series หากคิดว่าเวลามีความสัมพันธ์ แต่ข้อมูลจะต้องเป็นตัวเลขทั้งหมด ทุกตัวแปร ทุกปัจจัย เพื่อนำไปสร้างสมการพยากรณ์.

หากสนใจจะลองใช้ หรือทำวิจัยเปรียบเทียบ ก็สามารถเลือกใช้โครงข่ายประสาทเทียมได้ครับ ซึ่งเทคนิคนี้มีข้อได้เปรียบคือ ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์นั้นจะเป็นตัวเลขหรือเป็นตัวหนังสือก็ได้ ข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ ในทางสถิติก็คือเป็นได้หมดทั้ง Nominal, Ordinal หรือ Scale โดยกำหนดตัวแปรตาม Target ให้เป็น "ปริมาณผลผลิต" ที่ต้องการพยากรณ์.

หากจะให้ ANNs มีผลลัพธ์ที่แม่นยำขึ้น มีความน่าเชื่อถือมากขึ้น ในเบื้องต้น ข้อมูลต้องกรองมาก่อน และต้องมีข้อมูลปริมาณมากๆ ยิ่งมีให้มันเรียนรู้มากๆ ผลการพยากรณ์ที่จะใกล้เคียงความจริงมากขึ้น ลดความเสี่ยงการเจอข้อมูลนอกช่วง Outlier.

ส่วนตำราเรื่องนี้นั้นมีเยอะครับ แต่ส่วนใหญ่เป็นตำราต่างประเทศนะครับ ตำราในไทยยังมีน้อย และพูดยังไม่ลึกเท่าไหร่. ในเบื้องต้นลองค้นหาหนังสือใน www. com เกี่ยวกับ data mining หรือ artificial neural networks ก็ไ้ด้ครับ ว่ามีหนังสือเล่มไหนบ้าง บางเล่มผมอาจจะมีแล้วก็ไ้ด้ครับ. ก็ต้องเริ่มที่ภาคทฤษฎีหลักการทำงานของมันก่อนครับ ให้รู้ก่อนว่ามันมีหลักการทำงานอย่างไร ต้องใช้ตัวแปรแบบไหน แล้วค่อยไปจับ Database Design ว่างานของเราควรจะมีตัวแปรอะไรบ้าง อะไรเป็นตัวแปรอิสระ อะไรเป็นตัวแปรตาม แล้วก็เริ่มเรียนรู้ Software ที่จะมาช่วยเราทำงาน เพราะแต่ละค่ายก็มีหลักการใช้ไม่เหมือนกัน มีข้อจำกัดไม่เหมือนกันครับ.

สวัสดีครับอาจารย์ ผมมีเรื่องขอรบกวนปรึกษาครับ ผมกำลังลองพยากรณ์ฝนล่วงหน้า ชั่วโมง โดยความสัมพันธ์คือ. ผมใช้โปรแกรม NeuroSolutions ครับ โดยเลือก Type of ANN: Multi-layer Perceoptron และ Generalize Feedforword Transfer function: SigmoidAxon และ TanhAxon โดยมีการลอง step size และ momentum ค่าต่างๆ.

ปรากฏว่า ผลการเรียนรู้ไม่ดี ค่า r และ EI น้อยประมาณ 0. เนื่องจากไม่มีรายละเอียดเกี่ยวกับ Hidden Layer, ผลการวิเคราะห SD ของข้อมูลตัวเลขของแต่ละตัวแปร , ค่าความน่าเชื่อถือ , หรือผลการทดสอบอัลกอริธึม Back Propagation ว่าผลลัพธ์แตกต่างกับวิธีนี้มากน้อยแค่ไหน แบบไหนน่าเชื่อถือกว่ากัน. สำหรับคำตอบนั้น "ค่าศูนย์" ที่เป็น Scale หรือเลขจริงนั้น ไม่ใช่อุปสรรคในการใช้งาน ANNs แต่ถ้าเป็น Missing Value มีผลแน่นอนครับ ต้องกรองออกไปก่อน. เพราะว่าค่า "ศูนย์" ก็คือตัวเลขค่าหนึ่งเท่านั้นเอง เหมือนกับเลข 1 หรือ 2 ในงานบางงานอาจมีแค่ 0,1,2 เยอะแยะมากก็ได้ครับ ถ้าค่าตัวแปรเป็นเช่นนั้นจริงๆ.

แต่ผลออกมาตามที่แจ้งผมนั้น น่าจะเกิดเนื่องจากค่า SD สูงมาก มีการกระจายของ Value สูง เช่น ข้อมูลมีตั้งแต่ 0 ถึง มม. หรืออาจมีค่าทศนิยมอีก 2 ตำแหน่ง ซึ่งทำให้เกิดค่าที่ไม่ซ้ำกันเลยถึง 2 หมื่นค่า แต่คุณใช้ข้อมูลเพียง 50, ชุดเอง โอกาสจะซ้ำกันยิ่งน้อยไปอีกครับ หากคุณใช้หลายล้านชุด ความสามารถในการแยกแยะของมัน น่าะจะดีขึ้นกว่านี้แน่นอน. เคล็ดลับ: ลองเปลี่ยนข้อมูลชุดนี้เป็น nominal หรือ ordinal สิครับ เช่น แบ่งกลุ่มของระดับน้ำฝน เช่น มม. เป็นค่า 1 และแบ่งกลุ่มไปเรื่อยๆ คราวนี้ค่าตัวเลขจะเป็น ordinal แล้วครับ ค่าอาจมีไม่กี่ตัว เช่น การกระจายจะต่ำลงมาก ทำทั้งหมดทุกตัวแปร เวลาพยากรณ์ก็สมมุติตัวเลขกลุ่มลงไปว่าฝนตกช่วงไหน ส่วนคำตอบจะให้เป็นค่า ordinal หรือ ratio scale ก็แล้วแต่ คือจะให้ทำนายปริมาณออกเป็นช่วง หรือจะให้พยากรณ์เลขจริง ก็กำหนดได้หมด.

ขอบคุณอาจารย์มากครับ ได้แนวคิิดที่เป็นประโยชน์มากทีเดียว แต่ยังไงผมอาจจะต้องรบกวนถามอาจารย์ในโอกาสต่อไปอีกครับ. ต้องเรียนกอนว่าผมไม่มีความรู้ด้าน ANN เลยครับ แต่พอดีอ่านพวก journal ของต่างประเทศเจอเยอะมาก เลยอยากลองศึกษาดูครับ พอดีจะทำ IS เรื่อง CRedit scoring ว่า ที่บริษัทแบ่งกลุ่มลูกค้าจากการทำ credit scoring นั้น เหมาะสมหรือไม่ ครับ. อยากทราบว่าวิธีการไหนน่าจะเหมาะสมครับอาจารย์ ตอนนี้ผมมีข้อมูลอยู่ประมาณ ราย เป็นข้อมูลส่วนบุคคลและรายละเอียดให้สินเชื่อต่างๆครับ ซึ่งมีตัวแปรอยู่ประมาณ 30ตัวครับ ทั้งข้อมูลตัวเลข และไม่ใช่ตัวเลขครับ.

ผมต้องใช้ sas ทำอย่างเดียวเลยใช่ไหมครับ หรือมีโปรแกรมตัวอื่นทำได้อีกครับ เพราะผมไม่มีพื้นฐานเลย จะมีก็แค่ spss นิดๆหน่อยๆครับ. เรื่องที่เกี่ยวข้องกับ Credit Scoring with Data Mining นั้นมีหลายศาสตร์ผสมกัน ต้องแม่นยำทั้งหมด ได้แก่ ระบบคอมพิวเตอร์ ระบบฐานข้อมูล สถิติ คณิตศาสตร์ การทำเหมืองข้อมูล สถิติประยุกต์ เศรษฐศาสตร์ และศาสตร์เฉพาะด้านเช่น การเงิน การธนาคาร การวิเคราะห์สินเชื่อ การตลาด การบริหารทรัพยากรบุคคล ตัวชี้วัดประสิทธิภาพต่างๆ ฯลฯ.

ถึงจะมีหลายศาสตร์ แต่มันก็มีหลักการอยู่ ไม่ยากครับ จับหลักให้แม่นไว้ เวลาไปเจอข้อมูลแบบใด องค์กรแบบใด ซอฟต์แวร์ค่ายไหน เรียนรู้คู่มือไม่นานก็ทำได้ ไม่ต้องไปเรียนหลายๆปริญญาเหมือนผมก็ทำได้ครับ.

แล้วท่านจะเข้าใจว่า คนที่ทำงานด้านการวิเคราะห์ข้อมูลระดับสูงอย่าง Data Mining, Forecasting Modeling ต้องเก่งหลายศาสตร์ ต้องเรียนรู้เยอะมากๆ หาคนที่ครบเครื่องยากครับ ที่อเมริกาตำแหน่ง Data Mining Specialist ยังมีเงินเดือน K U. ขอบคุณมากครับอาจารย์ที่ช่วยให้คำแนะนำ ผมจะไปศึกษาเพิ่มเติมดูอีกทีครับว่าการวิเคราะห์แบบไหนน่าจะเหมาะสมที่สุด.

แล้วผลลัพธ์เป็นยังงัยจะมารายงานให้ทราบครับ พูดถึงเรื่อง data mining แล้วก็เสียดายครับไม่ได้ลงเรียนไว้ทั้งๆที่มีโอกาส. เป็นศาสตร์ผสมครับ เก่งสถิติอย่างเดียวก็ไปได้ไม่ไกล เก่งคอมพิวเตอร์อย่างเดียวก็ไม่ได้ เก่งระบบฐานข้อมูลอย่างเดียวก็ไม่ได้ เก่งบริหารธุรกิจอย่างเดียวก็ไม่ได้ เก่งด้านใดด้านหนึ่งไม่ได้เลยครับ.

ทำไมโครงข่ายcommittee ถึงได้ประมวลผลดีกว่าโครงข่ายประสาทเทียมเดี่ยวคะ มีงานวิจัยไหนอ้างอิงมั้ยคะ ไม่ทราบจะหาอ่านจากไหนค่ะ. แล้วจำนวนรอบในการเรียนรู้ Learning cycle , Hidden unit, Learning rate มันมีผลต่อความสามารถในการประมวลผลหรือไม่อย่างไรคะ.

มีแน่นอนครับ เหมือน Hybrid ส่วนงานอ้างอิงนั้น ผมกำลัง search หาอยู่ทุกวันครับ ว่าจะตีพิมพ์งานวิจัยเหมือนกัน ให้ลองหาในห้องสมุด journal นะครับ ช่วยๆกัน ศาสตร์ใหม่ๆ มีโอกาสให้ลอง ให้ตีพิมพ์มากมาย. มีแน่นอนครับ เพื่อเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงคำตอบให้ใกล้เคียงที่สุด นั่นก็คือจะได้ค่า confidence สูงครับ ระหว่างเรียนรู้จะได้ EPOC เก็บในความจำชั่วคราวจำนวนมาก และก็มี algorithm เพื่อทำให้สมการใกล้เคียงคำตอบให้มากที่สุด และเร็วที่สุดครับ ถ้าเอาตอบข้อสอบ ก็แนะนำให้หาทฤษฎีหรือหลักการอ้างอิงเรื่องพวกนี้ครับ.

แล้วถ้าจะต้องตอบว่าทำไม committee network ถึง perform ได้ดีกว่า Single neuralnetwork หล่ะคะ จะตอบยังดีคะ. ผมไม่ทราบว่าคุณเรียนในระดับไหน มีพื้นฐานจากสายอะไร ถ้าเป็นระดับบัณฑิตศึกษา ผู้เรียนต้องหาความรู้เอง อาจารย์จะเป็นคนจุดประเด็นให้เท่านั้น และระหว่างเรียน ตรงไหนไม่เข้าใจก็ควรจะสอบถามผู้สอนให้กระจ่าง ไม่ใช่จะสอบแล้วพึ่งมาหาคำตอบ.

เบื้องหลังทฤษฎี Committee Network ก็คือ ระบบผสมที่มีหลายโครงข่ายมาร่วมกันจะได้ผลลัพธ์ดีกว่าโครงข่ายเดียวที่ดีที่สุด และแต่ละโครงข่ายอาจถูกสอนด้วยเทคนิคต่างๆกันก็ได้ เพื่อเพิ่มความแม่นยำไปอีก โดยไม่สนใจค่าความผิดพลาดของโครงข่ายย่อย เน้นเพื่อประเมินความแม่นยำของผลลัพธ์ที่สนใจเท่านั้น. จริงๆ Commitee Network เรียกได้อีกหลายชื่อ และก็ยังไม่ใช่หลักการที่ดีที่สุด แม่นยำที่สุด ยังมีทฤษฎีเกิดใหม่อีกมากมายที่ช่วยกันตีพิมพ์ ช่วยกันทดสอบ ทดลอง และต่อยอด เช่น การเพิ่มประสิทธิภาพของ Committee Network อาจใช้การทำ ReSampling ข้อมูลใหม่ให้เหมาะสม เพราะมีน้อย หรือการทำ Cross-Validation เพื่อหาค่าความผิดพลาดในโครงข่ายได้อีก.

ขอโทษค่ะ หนูเรียนปริญญาตรีปีสี่ค่ะสายการบริหารจัดการแต่อยากจะเรียนต่อโทค่ะแล้วอาจารย์พูดถึงหัวข้องานวิจัยที่หนูจะทำมันเกี่ยวข้องกับเรื่องพวกนี้ซึ่งหนูไม่เคยรู้จักมาก่อนและหนูไม่ได้เรียนสายคอมพิวเตอร์มาเลยทำให้หนูมองภาพไม่ค่อยออก หนูเลยไปขอลงเรียนร่วมวิชานี้กับรุ่นพี่เพื่อเตรียมพร้อมไว้ก่อน แต่ว่าพอลงเรียนแล้วก็ต้องมีสอบร่วมด้วย ที่จริงหนูก็พยายามศึกษาและหาคำตอบเองอยู่ค่ะ แต่ภาษาอังกฤษหนูก็ไม่ค่อยดี หนังสือภาษาไทยก็หาไม่ได้ พอดีโชคดีมาเจอเวปไซต์นี้เลยเข้ามาขอความช่วยเหลือค่ะ ไม่ใช่ว่าจะสอบแล้วค่อยมาหาคำตอบ เพียงแต่หนูไม่ค่อยมั่นใจในสิ่งที่หนูไปอ่านมาเพราะมันอ่านจะเปเปอร์บ้าง หนังสือภาษาอังกฤษบ้าง บางทีก็ไม่เข้าใจ ไปเรียนกับพี่ๆ ก็ไม่กล้าถามเพราะหนูเป็นเด็กคนเดียวไม่รู้จักใคร เลยมาถามอาจารย์ค่ะ เพื่อว่าอย่างน้อยหนูจะได้คำตอบจากผู้ที่มีความเชียวชาญด้านนี้โดยตรงแล้วทำให้หนูเข้าใจถูกต้องและมากขึ้นค่ะ ขอบคุณมากนะคะที่เสียสละเวลามาช่วยอธิบายให้หนูได้เข้าใจมากขึ้น.

รู้ไหมว่าหัวข้อพวกนี้น่ะ เค้าใช้ทำกันในระดับปริญญาโทขึ้นไปได้เลยนะ ไม่ว่าจะเป็นการเปรียบเทียบประสิทธิภาพของเทคนิคต่างๆ หรือการทำนายอนาคต ที่ไม่ใช่ตัวเลขก็ได้ ผมเองทำเรื่องพวกนี้ในระดับปริญญาเอก เพือการพยากรณ์รูปแบบต่างๆ ถือว่าเป็นเรื่องค่อนข้างใหม่ของโลก ในเมืองไทยถ้าไม่ใช่สายอาจารย์คณิตศาสตร์ สถิติ หรือด้านนี้โดยตรงจะหาคนรู้น้อยมาก พูดไปก็ไม่ค่อยมีคนเข้าใจ.

ถ้าได้เรียนระดับสูงขึ้น Graduate Level ก็จะเน้นการค้นคว้า การวิจัย การพิสูจน์ การหาหลักฐานสนับสนุนความคิดของเรา ดังนั้นเรื่องพื้นฐานบางอย่าง เค้าถือว่าต้องรู้หมดแล้ว จะไม่ถามกันเท่าใดนัก.

ส่วนตัวผมเองเปิด Blog นี้ขึ้นมามีเจตนาจะเผยแพร่ศาสตร์อัจฉริยะพวกนี้เพื่อการบริหารจัดการสมัยใหม่ การวางแผนนโยบายภาครัฐ การวางแผนกลยุทธ์ของธุรกิจเอกชน และผมเองก็ยินดีมาแลกเปลี่ยนความรู้กันอยู่แล้ว อันไหนผมเคยทำมา เคยศึกษาวิจัยมา ก็ตอบได้เลย บางเรื่องยังไม่เคยศึกษา ไม่เคยวิจัย ก็ตอบไม่ได้เป็นเรื่องธรรมดา. หนูโชคดีมากที่ได้เข้ามาเจอเว็ปไซต์นี้ คือตอนนี้หนูกำลังทำโปรเจคเกี่ยวกับการจัดเส้นทางการขนส่งค่ะ แต่หนูเรียนด้านวิศวกรรมการอาหารก็เหมือนต้องเริ่นต้นศึกษารายละเอียดทุกอย่างใหม่ คือปัญหาของหนูตอนนี้ก็คือ neural net มีความสัมพันธ์กับ Algorithm ยังไงค่ะ และถ้าหนูจะใช้ matlab เป็นตัวประมวลผลหนูต้องเลือกฟังชันไหนค่ะ และกล่องดำใน neural คืออะไรค่ะ หนูต้องหาฟังชันอะไรมาใส่ค่ะ.

วิศวกรรมอาหาร Food Engineering หรือ วิศวอุตสาหการ Industrial Engineering?!? ถ้าเรียน Food Engineering หรือ Food Science หรือ Food Technology ไม่ต้องทำหัวข้อ Logistics นะครับ ไม่ตรงสาขาเอกที่เรียน.

ถ้าจะเริ่ม ก็ต้องศึกษาก่อนว่า ANNs ทำงานโดยใช้หลักการอะไร มีสมการ Algorithm กี่รูปแบบ จะใช้แบบไหน เพราะเหตุผลใด และสมการนั้น จะเขียนใส่โปรแกรม MATLAB อย่างไร มีตำราฝรั่งสอนนะครับ. ส่วนคำว่า "กล่องดำ" ในศาสตร์ ANNs จริงๆไม่มีหรอกครับ เป็นภาษาปาก เป็นภาษาพูดของคนบางคนมากกว่า ผมก็ไม่อยากเดาว่าเค้าใช้แทนคำว่าอะไร เช่น EPOC หรือไม่ ไม่อยากให้ภาษาวิชาการวิบัติไปด้วยการใช้คำ Slang ถ้าหมายถึงตัวสมองก็คือสมอง โครงข่ายประสาทเทียม ไม่ใช่กล่องดำครับ.

คือหนูเรียน Food Engineering ค่ะ ซึ่งมันก็จริงอย่างที่อาจารย์กล่าวมาว่าโปรเจคนี้มันไม่ค่อยตรงสาขา แต่สิ่งที่นำมาจัดส่งคือผลไม้สดที่เราต้องคำนึงถึงการเน่าเสียด้วย ซึ่งหนูคิดว่าคนที่เรียนทางด้านนี้มาถ้าสามารถที่จะแก้ปัญหาดังกล่าวได้ด้วยก็น่าจะดี หนูจึงอยากจะหาแหล่งความรู้เพิ่มเติมเพื่อที่โปรเจคนี้จะสามารถผ่านพ้นไปด้วยดี. และตอนนี้หนูกำลังสับสนว่าสิ่งเราจะต้องออกแบบคืออะไร ระหว่าง neural หรือ Algolithm และการออกแบบนี้มีรูปแบบที่แน่นอนหรือไม่ หรือขึ้นอยู่กับการออกแบบของเราเอง.

ถ้าเป็นระดับปริญญาตรี แค่ลองนำเรื่องนี้ไปใช้ให้เกิดผลก็โอเคแล้ว ไม่จำเป็นต้องทดสอบ ทดลองหา Algorithm ที่เหมาะสมที่สุด แต่ถ้าเป็น ป. โท อาจต้องคิดแล้วว่าจะทดลอง Algorithm ไหน เช่น Back Propagation อาจจะลองพิสูจน์ก็ได้ว่า ต้องออกแบบ Node จำนวนเท่าไหร่ หรือใช้ Hidden Layer เท่าไหร่ จึงจะได้ผลลัพธ์ที่่ใกล้เคียงของจริงที่สุด ก็โอเค ต้องพิสูจน์ได้.

ดังนั้นการออกแบบในศาสตร์ใดๆ ไม่มีสูตรสำเร็จ เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ เพราะในแต่ละวงการ ในแต่ละกรณี ก็จะมีจำนวนตัวแปร กระบวนการ จำนวนข้อมูลไม่เท่ากัน ผลลัพธ์ต่างๆก็ย่อมไม่เท่ากันครับ เป็นข้อดีทางวิชาการ ที่สามารถทดลองได้จำนวนมากมาย เพื่อหาวิธีที่เหมาะสมที่สุดในแต่ละกรณี ในแต่ละเงื่อนไขไป ทำให้มีโอกาสตีพิมพ์ผลงานวิจัยมากครับ.

แต่ในงานวิจัยหาเส้นทางที่สั้นที่สุดนี้ ผมเอาตามวัตถุประสงค์ว่า น่าจะต้องการหารูปแบบการขนส่งที่สั้นที่สุด หรือประหยัดที่สุด วิธีนี้คงไม่เน้นการพัฒนา Algorithm ใหม่ คงเน้นการประยุกต์ใช้มากกว่า ก็ระบุมาเลยว่าจะใช้วิธีไหน แล้วให้มันเรียนรู้ข้อมูลเก่าๆ เคยเดินทางผ่านจุดไหนบ้าง แล้วสุดท้ายใช้เวลาเท่าไหร่ พอ ANNs เรียนรู้เสร็จแล้ว เราก็จำลองเส้นทางขึ้นมาจำนวนมากให้ ANNs อ่านแล้วพยากรณ์เวลาที่จะใช้ให้เรา เราก็เลือกรูปแบบการเดินทางที่ใช้เวลาสันที่สุด.

ต้องทำความเข้าใจหลักการทำงาน สมการ อัลกอริธึม ที่นำมาใช้ และโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่จะใช้ในการทำ ANN ครับ. คืออยากถามอาจารย์ว่า ถ้าจะทำโปรเจคเกี่ยวกับการนำการเต้นของชีพจร โดยใช้มือถือในการตรวจจับไม่ทราบว่าจะเกี่ยวข้องกับระบบโครงข่ายประสาทเทียมหรือป่าว ถ้าเกี่ยวช่วยแนะนำด้วยได้ไหมค่ะ. ท่านคงไม่เข้าใจ ANNs จริงๆ เพราะไม่ได้เกี่ยวอะไรกับเส้นประสาทหรือร่างกายของมนุษย์เลย มันเป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เป็นสถิติประยุกต์ เน้นหาความสัมพันธ์ของปัจจัยรูปแบบต่างๆ และทำนายผลลัพธ์ในอนาคตได้อีกด้วย.

หากจะเขียนโปรแกรมมือถือเพื่อวัดชีพจรหัวใจ หากคิดแบบง่ายๆก่อน ก็ต้องใช้มือถือที่มีเซ็นเซอร์ตรวจจับการสั่นสะเทือนที่ละเอียดอ่อน แล้วเขียนโปรแกรมให้บันทึกเสียง หรือการสั่นที่เป็นจังหวะเท่าๆกัน หรือใกล้เคียงกัน แล้วคำนวณออกมาเป็นจำนวนครั้งต่อนาทีได้.

ตอนนี้ผมกกำลังศึกษาANNโดยใช้matlab ในการคำนวณหาตัวแปรขาเข้าที่เหมาะสมเพื่อให้ได้อัตราการระเหยของถั่วเขียว ซึ่งเป็นตัวแปรขาออกสูงสุด โดยที่ตัวแปรขาเข้า มีดังนี้ครับ ปริมาณความชื้นขาเข้า ปริมาณความชื้นหลังอบ Feed rate. ผมจะimport สมการความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรขาเข้าเเละขาออกอย่างไรในnntoolครับเเละimportไว้ที่ส่วนไหน. และผมจะต้องimportข้อมูล ที่ไว้ใช้train และ test อย่างไรครับ สร้างเป็นตารางเหมือนข้อมูลขาเข้าหรือไม่ครับ.

ถ้าหากว่าไม่เป็นการรบกวน ผมขออนุญาตให้อาจารย์ส่ง คำตอบทาง email: timtiw hotmail. ที่คุณถามมา ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการใช้งาน Tools มากกว่า ซึ่งผมจะตอบตามหลักการ ไม่ยึด Tools ค่ายใดค่ายหนึ่ง. ดังนั้น format ของข้อมูล data set ทั้งหมดนั้น จะขึ้นกับ Tool ที่ใช้ ต้องศึกษารายละเอียดเอง เพราะแต่ละ Tool มีข้อกำหนดไม่เหมือนกัน. สมการความสัมพันธ์ของ ANNs ก็คือ สมการ Algorithm ของ ANNs เอง ซึ่งปัจจุบันมีการตีพิมพ์มากกว่า 70 สมการแล้ว หากจะใช้แค่ basic ก็อาจใช้ Back Propagation เพื่อให้มันเรียนรู้ สร้างกฎ น้ำหนักของแต่ละตัวแปร แล้วพยากรณ์คำตอบให้.

เมื่อได้สมการความสัมพันธ์จาก ANNs แล้ว ก็ทำการสร้างแบบจำลอง Simulation เปลี่ยนค่าตัวแปรที่สนใจไปเรื่อยๆ เพื่อดูว่าค่าใดให้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด แล้วจึงนำไปทดลองใช้. เพราะในเมื่อ การสอน neural network แบบชี้นำก็มีหลายตัวด้วยกัน ทำไมเค้าถึงนิยมใช้ Back propagation. เหมือนคนเรียนหนังสือในระบบล่ะครับ ยังไง Supervised Technique ก็จะถูกใช้ ถูกเห็นบ่อยกว่า Unsupervised Technique.

อาจารย์คะ ช่วยดูให้หนูหน่อยนะคะว่าหนูต้องใช้ Neural Network ตัวไหนในการทำ เพราะอ่านแล้วหนูยังงงอยู่เลยค่ะ. คือว่าหนูทำการทดลองมาโดยมีเครื่องวัดสองเครื่อง เครื่องแรกเป็นเครื่องวัดมาตรฐานตามที่ใช้ในโรงงานอุตสาหรรมซึ่งหนูใช้เป็นเครื่องอ้าอิง ส่วนเครื่องที่สองคือเครื่องที่หนูสร้างขึ้น หนูสุ่มเก็บผลการทดลอง ตัวอย่าง มาจากทั้งสองเครื่อง. ปัญหาคือสองเครื่องให้ค่าผลการทดลองที่แตกต่างกัน โดยเมื่อหนูนำมาวาดกราฟพบว่าค่าผลการทดลองที่ได้มีลักษณะเป็นฟันปลาทั้งคู่ แต่มีค่าเดลต้า y ที่แตกต่างกันคะ.

โจทย์ก้อคือ หนูจะต้องทำให้เครื่องที่หนูสร้างขึ้นวัดค่าตัวอย่าง ได้เท่ากับเครื่องอ้างอิงค่ะ โดยใช้โปรแกรม matlab คะ. หนูก็เลยต้องหาสมการที่จะต้องนำมาทำให้ค่าผลการทดลองของเครื่องที่หนูสร้างขึ้นมีค่าเท่ากับเครื่องอ้างอิง ค่ะ.

มันก็คือการ Calibration หาค่าสัมประสิทธิ์ ตัวคูณ ใหม่ของเครื่องมือที่สร้างขึ้น เพื่อให้ผลออกมาเท่ากับค่ามาตรฐานนั่นเอง. แต่ MatLab ผมไม่ได้ใช้มานานเกิน 10 ปีแล้วครับ ไม่ได้ติดตามด้วยว่าปัจจุบันมันไปถึงไหน เล่นแต่ Data Mining เป็นหลัก ในรอบ 5 ปีหลัง.

ในทางวิชาการแล้ว ตัวแปรอิสระจะต้องประกอบไปด้วยตัวแปรที่มีความสัมพันธ์จริงๆ โดยเฉพาะตัวที่คาดว่ามีอิทธิพลสูงจะขาดไม่ได้ จึงจะได้ผลลัพธ์ที่น่าเชื่อถือมากขึ้นครับ. สวัสดีคะอาจารย์ หนูมีข้อสงสัยอยากจะรบกวนถามอาจารย์ ต้องขอออกตัวก่อนนะคะว่าไม่ได้เรียน ANN แต่ต้องใช้ ANN ในการทำโปรเจค และหนูก็ได้มีการศึกษาด้วยตัวเอง แต่ยังไม่เข้าใจ อยากจะถามอาจารย์ว่า ถ้าหนูทำการพยากรณ์ความต้องการใช้เส้นใย แล้วหนูไปเก็บข้อมูลความต้องการใช้มา ตัวนี้คือ y ของหนูใช่มั้ยคะ แล้วค่า x มันคืออะไรคะ เพราหนูดูตามตัวอย่าง เห็นมีค่า x ที่เป็น input ก็เลยสงสัยว่าค่า x ของหนูต้องคืออะไร และ การแบ่งเทรนและเทส มีหลักเกณฑ์ในการแบ่งอย่างไรคะ ว่าต้องเป็น หรือ และเราจะหยุดการเทรนโดยมีหลักอย่างไรบ้างคะ ว่าให้ค่า error เท่าไรถึงจะน่าพอใจ แล้วตัวเลขที่นำมาเทรนและเทสต้องมีการสุ่มค่ารึป่าวคะ ขออาจารย์ช่วยตอบให้ด้วยนะคะ.

ไม่ต้องเรียนมาโดยตรง ก็สามารถทำความเข้าใจได้ แต่ควรมีพื้นฐานคณิตศาสตร์ สถิติ หรือคอมพิวเตอร์ดีหน่อย ไม่งั้นจะไปต่อลำบาก. ตอบคำถามสุดท้ายคือ ตัวเลขที่นำมา train และ test ควรใช้การสุ่ม เพื่อให้เกิดความไม่ลำเอียง การกระจายของข้อมูลแบบปกติ และความน่าเชื่อถือของข้อมูล ว่าข้อมูลชุดนั้นๆ เป็นตัวแทนทั้งชุดจริงๆ ไม่ได้เลือกจากกระจุกใดกระจุกหนึ่ง. และก็พอเข้าใจขึ้นคะ สำหรับอัลกอรึทึมที่หนูใช้คือ backpropagation algorithm คะ Activation function คือแบบ sigmoid function คะ คือหนูเกิดความสงสัยว่าตัวแปรตามคือความต้องการใช้ เป็นค่า y output แล้วค่า x input ที่หนูต้องใส่เข้าไปมันคือค่าอะไรคะ รบกวนอาจารย์ช่วยตอบให้อีกครั้งนะคะ.

y ไม่ต้องแทนค่า เพราะมันคือคำตอบที่จะได้จากสมการ แต่ x input คือค่าจากตัวแปรทั้งหมดที่นำมาใช้ ถ้าจะให้ถูกต้องตามหลักสถิติวิชาการ ควรทดสอบความสัมพันธ์ก่อน ว่ามีความเกี่ยวข้องกันจริงๆ. ในบางเรื่อง อาจมีตัวแปร x หลายตัวก็ได้ ก็จะเป็น x1, x2, x ไป หน้าที่หนึ่งของ ANNs ก็คือหาค่าสัมประสิทธิ์หน้าตัวแปร x ต่างๆ ซึ่งมันก็จะเป็นค่าน้ำหนักของความสัมพันธ์นั่นเองครับ.

พอดีระบบนี้ ผมไม่สามารถพิมพ์สมการได้สะดวก แต่คิดว่าสมการของ Back Propagation ยอดนิยม คงหาได้จากสื่ออื่นทั่วไป ถ้าได้ดูสมการแล้วจะร้องอ๋อเลย หน้าที่ของระบบ ANNs คือเปลี่ยนค่าสัมประสิทธิ์ไปเรื่อยๆ และคำนวณค่า gap ของ y ที่ได้ กับค่า y จริง และใช้ algorithm บางตัวปรับค่า gap ให้น้อยลงเรื่อยๆ ให้ใกล้เคียง y จริงๆให้มากที่สุด ก็จบแล้วครับ อาจคำนวณซ้ำไปซ้ำมาล้านๆรอบก็ได้. สวัสดิ์ดีครับอาจารย์ ผมได้อ่านบทความของอาจารย์แล้ว คือตอนนี้ผมมีความสนใจที่จะทำงานวิจัยเกี่ยวกับ Artificial Neural Networks แบบ Multi Layer Perceptron ครับ คือจะนำวิธีนี้ไปใช้ในงานวิจัยเกี่ยวกับ การวางแผนเส้นทางการบินของอากาศยานไร้นักบิน เพื่อวางแผนให้อากาศยานบินหลีกเลี่ยงสิ่งกีดขวางที่อากาศยานต้องบินผ่าน โดยที่ ANNs จะทำการประมวลผลให้อากาศยานบินไปให้ถึงเป้าหมายที่กำหนด แต่ตอนนี้ผมยังติดปัญหาที่ Algorithms ที่จะนำมาเป็น Inputs ในการคำนวณหาครับ โดยจะทำการ Simulation กับโปรแกรม MATLAB เพื่อวิเคราะห์หาเส้นทางในการบินที่สั้นที่สุดเพื่อให้อากาศยานใช้น้ำมันและเวลาในการวางแผนการบินให้สั้นที่สุดครับ ไม่ทราบว่าวิธี้จะใช้ในงานวิจัยของผมได้ไหมครับ ยังไงช่วยตอบคำถามผมด้วยนะครับ.

ANNs ไม่ใช่เทคนิคที่เหมาะสมที่สุดในการหาเส้นทางที่สั้นที่สุด ถึงแม้มันจะพอทำได้ก็ตาม เพราะหาดูสมการมันแล้ว มันมีหน้าที่น้ำหนักของแต่ละตัวแปร และพยากรณ์ผลลัพธ์ออกมาให้ นอกจากว่าจะทำเปลี่ยนตัวแปรจำนวนมาก แล้วดูว่ารูปแบบไหนมีระยะทาง การพยากรณ์ สั้นที่สุด แล้วจึงใช้ตามนั้น แต่ผมไม่แนะนำครับ. การหาเส้นทางที่สั้นที่สุดใช้ Operations Research ตรงไปตรงมาที่สุด เขียนสมการหลายตัวแปร แล้วหาสมการที่ทำให้เส้นทางสั้นที่สุด หรือประหยัดเวลาที่สุด มี 2 มิติ คือ ระยะทาง กับเวลา บางครั้งเส้นทางที่สั้นที่สุด อาจไม่ได้ใช้เวลาสั้นที่สุดก็ได้ หากถนนมีสภาพไม่ปกติ อาจแตกต่างกับเครื่องบินในแง่นี้.

ยืนยันว่าใช้การแก้สมการหลายตัวแปร ตัวแปรน้ำมัน ตัวแปรระยะเวลา ตัวแปรเวลา ที่สั้นที่สุดจะตรงประเด็นกว่า การเก็บข้อมูลจำนวนมากมาให้ ANNs เรียนรู้ เราเรียกว่า OR ครับ เพราะ OR ไม่ต้องมีข้อมูลเก่าเลยก็ได้ หากสามารถเขียนสมการแสดงเงื่อนไขได้. ผมว่าคุณออยคงสับสนระหว่าง HMM กับ ANN แล้ว บางคนคิดว่ามันเหมือนกัน เพราะเอาข้อมูลใส่ลงไปให้มันเรียนรู้รูปแบบความสัมพันธ์ของตัวแปรต่างๆ และบอกผลลัพธ์แก่เราเหมือนกัน แต่จริงๆแล้ว เป็นคนละเรื่องกันเลยครับ เพราะใช้งานกันคนละวัตถุประสงค์.

ANNs เน้นการพยากรณ์ผลลัพธ์ และเรียนรู้ค่าน้ำหนักของตัวแปรอิสระแต่ละตัว น้ำหนักของผลกระทบที่มีต่อตัวแปรตาม. HMM เน้นการเรียนรู้รูปแบบของลำดับตัวแปรภายใน sequence analysis เรียนรู้ว่ามันเหมือน หรือมันคล้ายกันมากน้อยแค่ไหน benchmarking ใช้ในการแบ่งกลุ่มหรืออธิบายลักษณะของรูปแบบที่เราสนใจว่าประกอบด้วยตัวแปรอะไรบ้าง เป็นแบบ classification มักใช้ในวงการแพทย์ Bioinformatics การวิจัยทางการแพทย์ วิทยาศาสตร์ หรือวิศวกรรม เพื่อเรียนรู้ลักษณะของเสียงที่ได้ยิน ว่าประกอบด้วยโน๊ตอะไรบ้าง เป็นต้น.

ดังนั้นจะเลือกใช้อะไร ควรพิจารณาวัตถุประสงค์ของการศึกษาว่าต้องการอะไร และข้อมูลที่มีอยู่นั้นเป็นแบบใด มีมากแค่ไหน. โปรเจคแบบนี้มีคนทำเยอะแยะไปหมดเลยครับ มีในหลายมหาวิทยาลัยทั้งสาขาเศรษฐศาสตร์ และสาขาคอมพิวเตอร์ ไอที.

การที่ใช้ ANNs แบบ back-propagation ไม่มีปัญหาในเรื่องหลักการพยากรณ์ แต่ที่ปัญหาคือความน่าเชื่อถือของตัวแปร input และ raw data quality ที่จะนำมาใช้ว่าน่าเชื่อถือ ครบถ้วน และถูกต้องมากน้อยเพียงใด. พูดง่ายๆคือ ตัวแปรที่จะใช้พยากรณ์นั้น ประกอบด้วยตัวแปรอะไรบ้าง และทำไมจึงเลือกใช้พวกนั้น หากจะทำให้ถูกต้องตามหลักวิชาการจริงๆ เน้นตีพิมพ์ ควรพิสูจน์ให้ได้ก่อนว่า ตัวแปร input ทั้งหมดนั้น มีความสัมพันธ์ต่อราคาทองคำที่จะพยากรณ์ด้วย ไม่ว่าจะใช้สถิติทดสอบความสัมพันธ์แบบใดก็ตาม สถิติอนุมาน ซึ่งจะเลือกใช้อะไร ก็ขึ้นกับประเภทข้อมูลดิบด้วย.

ทั้งนี้เพื่อให้อาจารย์ กรรมการ หรือผู้เสพงานวิจัยของเราเกิดการยอมรับและเชื่อถือในผลการพยากรณ์มากขึ้น. แต่แบบนี้ก็ไม่แปลกครับ ทำได้หลายแบบ ถ้าเรียงตามลำดับแล้ว ผมเดาว่าราคาแร่เงิน มีผลต่อราคาทองคำใช่ไหมครับ ดังนั้นจะต้องมีผลการพยากรณ์แร่เงินให้เสร็จในทุก data set ก่อน เพราะค่าแร่เงินก็เปลี่ยนตามปัจจัยอื่นเหมือนกัน คราวนี้ราคาพยากรณ์แร่เงินจะกลายเป็นตัวแปรใหม่ output ของโมเดลการพยากรณ์ราคาแร่เงิน แล้วนำค่านี้ไปเป็น input หนึ่งใน data set ที่จะใช้พยากรณ์ราคาทองคำ outputใหม่ อีกต่อ.

ดังนั้น ANNs ตัวเดิม ทำ 2 รอบ รอบแรกเพื่อพยากรณ์ค่าแร่เงิน แล้วนำค่าที่ได้ ไปเป็น input เพื่อพยากรณ์ราคาทองคำอีกต่อ. เนื่องจากมีรายละเอียดแค่นี้ ผมจึงตอบได้เท่านี้ครับ ผมยังไม่ทราบว่าตัวแปรอื่นๆนั้นมีอะไรบ้าง และมีความสัมพันธ์โดยตรงกับราคาแร่เงิน และราคาทองคำเหมือนกันหรือเปล่า.

สวัสดีคะอาจารย์ อยากจะรบกวนขอสอบถามอาจารย์เกี่ยวกับ ANN กับการทำ decision tree และการทำ data mining มีความแตกต่างกันอย่างไรคะ เพราะเห็นว่าลักษณะของการทำ decision tree และ data mining ก็คล้ายๆๆกัน และ ANN ก็สามารถทำได้เหมือนกัน เลยอยากจะถามอ.

ในตรงนี้คะ ว่าสามอย่างนี้มีความแตกต่างกันอย่างไรคะ. คำว่า Data Mining นั้นคือ การทำเหมืองข้อมูล มีเทคนิคย่อยอีกมากมาย และแต่ละเทคนิคก็มีหลาย Algorithm รูปแบบและสมการเชิงลึก ดังนั้น Data Mining ในที่นี้จึงรวม ANNs และ DT ไว้เีรียบร้อยแล้ว. แต่วงการสถิติประยุกต์ใช้หลักการ DT เพื่อหา Profiling ในทางธุรกิจก็คือ Customer Profiling เพื่ออธิบายลักษณะของสิ่งที่เรากำลังสนใจ ในทางเทคนิคใช้คนละสมการ และมีวิธีการใช้งานไม่เหมือนกันเลย บังเอิญชื่เดียวกัน ถ้าเป็นเรื่องนี้ ถือว่าเป็น Data Mining เพราะมีความฉลาดในการหาความรู้ใหม่โดยอัตโนมัติ เช่น หากธุรกิจต้องการทราบลูกค้าชั้นดี ซื้อมาก ซื้อบ่อย มีลักษณะอย่างไรบ้าง เจ้า DT จะไปสร้างต้นไม้อธิบายลักษณะลูกค้านั้นออกมา โดยเรียงลำัดับตามตัวแปรที่สำคัญกว่าให้อีก แถมยังหาจุดแบ่งของตัวเลขให้อัตโนมัติด้วยเช่น อายุ รายได้ หากข้อมูลนี้เป็น scale และยังสรุปเป็นกฎให้อีกด้วยว่า ลูกค้าแต่ละประเภทมีลักษณะอย่างไร ฉลาดกว่ามาก วิธีการใช้คือระบุตัวแปรที่ต้องการทราบเป็นตัวแปรเป้าหมาย แล้วกำหนดลักษณะที่อยากทราบเป็นตัวแปรอิสระ.

ส่วน ANNs นั้นขี้เกียจพิมพ์ เพราะบอกไปหลายรอบ ประโยชน์ที่ใช้งานทางธุรกิจ ก็คือ การพยากรณ์คำตอบหรือผลลัพธ์ให้เรา เช่น สมมุติว่ามีลูกค้าลักษณะนี้เ้ข้ามา แล้วให้ ANNs ทำนายว่าูลูกค้าคนนี้จะซื้อมากน้อยระดับไหน เป็นต้น ตรงข้ามกับ DT และ ANNs ยังวัดน้ำหนักของแต่ละปัจจัยให้เราได้อีกด้วยว่า ปัจจัยตัวไหนมีผลต่อยอดซื้อยอดขายมากที่สุด ในทางธุรกิจจะได้วางแผนได้ถูกจุดไม่ขึ้น ลดการลองผิดลองถูก ลดความเสี่ยงได้มาก.

ผมสอนที่ไหนนั้น ดูได้จาก www. อีกครั้งคะ คือจะถามอ. ว่า NN กับ C5 มีความแตกต่างกันอย่างไรคะ และ C5 กับ apriori ต่างกันยังไงคะ เพราะเห็นว่าเป็นการหาผลกระทบเหมือนกันคะ อยากจะรบกวนอ. ช่วยอธิบายตรงนี้ให้เข้าใจด้วยคะ ขอบคุณอ. อ้าว เวรกรรม.. ไม่อยากถามเลยว่าเรียนที่ไหน ทำไมอาจารย์ไม่ได้อธิบายเรื่องนี้ให้กระจ่าง ทั้งๆที่เป็นพื้นฐานของ Data Mining การทำเหมืองข้อมูล แท้ๆ. ANN หรือ NN หรือ ANNs คืออันเดียวกัน ดังที่ได้อธิบายไปก่อนหน้านี้แล้ว ให้ย้อนไปอ่านตตั้งแต่หน้าแรกจนถึงหน้าสุดท้าย.

APRIORI คือ Alrogthm ที่ใช้ใน AR Association Rules หรือ Sequencing Analysis หรือในทางธุรกิจเรียกว่า Market Basket Analysis เพื่อหาความสัมพันธ์ของพฤติกรรม หรือทางธุรกิจใช้ในการหาพฤติกรรมการซื้อสินค้าของลูกค้า เช่น ซื้อ A ไปแล้ว มีความน่าจะเป็นเท่าไหร่ที่จะซื้อสินค้า B หรือมีความน่าจะเป็นเท่าไหร่ที่จะซื้อ A และ B พร้อมกัน. สรุปก็คือ ANNs, C5 และ APRIORI เป็นคนละเรื่อง คนละสมการ อยู่ในคนละเทคนิค คนละวัตถุประสงค์ในการใช้ และไม่ได้เกี่ียวกับการหาผลกระทบทั้งหมดด้วย.

ขอบคุณคะ แต่หนูก็เข้าใจอยู่ว่า ANN NN มันคือตัวเดียวกัน เพียงแต่ว่าหนูถามความแตกต่าง และหนูก็รู้ว่ามันคนละสมการ คนละวัตถุประสงค์ในการใช้ แต่บางครั้งมันอาจจะใช้ตัวใดตัวหนึ่งแทนกันได้รึป่าวแค่สงสัย และอีกอย่างหนูเห็นว่า การใช้ ANN จะแสดงค่าผลลัพธ์ออกมาให้เห็น performance เลย แต่ถ้าเป็น C5 มันจะแสดงขั้นตอนการทำงานให้เห็น ว่ามีตัวแปรใดบ้างที่มีผลกระทบ หนูก็เลยอยากจะถามอ. ว่า มันเป็นความแตกต่างกันหรือไม่ เพราะ ANN ประมวลออกมาให้เห็น แต่ C5 จะมีขั้นตอนให้เราเห็นใน decision tree และก็เห็นว่า appriori มันก็มีลักษณะคล้ายๆ กับ C5 ที่หาปัจจัยตัวแปรเหมือนกัน.

ถ้าเอาไปใช้ในการประเมินผลกระทบ ก็ทำได้ แต่ต้องใช้ทุกเทคนิคร่วมกัน ใช้มากกว่า 3 ตัวนี้อีก เพราะมันให้ความรู้เราคนละแบบ คนละมุม คนละด้าน เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการกำหนดนโยบาย. ผมไม่ได้ว่าคุณในเรื่องความรู้ศาสตร์ใหม่ๆ และเป็นศาสตร์ผสมอย่าง Data Mining ซึ่งเกิดจากคณิตศาสตร์ สถิติศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ คอมพิวเตอร์ และองค์ความรู้ด้านการบริหารจัดการ. ผมติดใจตรงอาจารย์ที่สอนคุณมากกว่า ที่สอนอย่างไร ไม่สามารถให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจได้ ผมถือว่ายังเป็นอาจารย์ที่ไม่ดี ถึงแม้จะเก่งก็ไม่สน ผู้เรียนแต่ละคนมีความแตกต่างอยู่แล้ว ไม่ว่าพื้นฐาน และความเร็วในการเรียนรู้ แต่สุดท้ายผู้สอนต้องทำให้รู้ให้ได้ ยิ่งเรื่องพื้นฐาน ยิ่งต้องแยกให้ชัดเจน หากไม่แม่นพื้นฐาน จะไปประยุกต์ยาก เพราะไม่มีไอเดียการพลิกแพลง.

ผมเองเรียนมาครบทุกศาสตร์ที่บอกได้ และได้ศึึกษาเจาะลึกด้านการประยุกต์ใช้ Data Mining จนถึงปริญญาเอก ไม่ว่าเรื่องการกำหนดนโยบาย การประเมินผลนโยบาย การทำนายอนาคต การวิเคราะห์ความเสี่ยง ฯลฯ และได้สอนถึง 8 มหาวิทยาลัย ปัจจุบันสอนที่เดียวเท่านั้น. ผมมั่นใจว่ามีความรู้พื้นฐานแน่นพอ รวมไปถึงผมมีประสบการณ์การทำวิจัยเรื่องพวกนี้มากมายนับไม่ถ้วน ทั้งสายบริหารธุรกิจ และสายรัฐประศาสนศาสตร์ การจัดการภาครัฐ และยังได้รับการประเมินเป็นที่ปรึกษาระดับ A ของกระทรวงการคลัง ด้านการประเมินผลอีกด้วย.

การพิมพ์ตอบตรงนี้ทำได้จำกัด เพราะสิ่งที่อยากให้รู้ ให้เห็นมีอีกมากมาย แต่พอชี้แนวทางให้ได้บ้าง ซึ่งเป็นเจตนาที่ผมมาร่วมกับ GotoKnow. org แต่แรกอยู่แล้ว ไม่งั้นผมจะไปเขียนใน Blog ตัวเองยังสบายใจกว่า แต่ยังไม่ทำ. จากขั้นตอนการพัฒนา ANN เราจะสร้างโมเดลANN สำหรับพยากรณืการล้มละลายของบริษัท ตามinput ที่เป็นอัตราส่วนสมมุติดังนี้อย่างไรค่ะ.

งั้นต้องตอบคำถามให้ได้ก่อนว่า output การล้มละลาย นิยามอย่างไร หา้ข้อมูลไ้ด้จากไหน เพื่อเอาไปให้ ANNs เรียนรู้ ถ้าได้ก็ง่ายแล้วครับ.

คือตอนนี้หนูทำวิจัยที่ต้องใช้ ANN เข้ามาช่วยด้วย ซึ่งในตอนที่ต้องเลือกใช้ training function หนูลองทั้งแบบ TRAINLM TRAINGDX TRAINGDM ซึ่งมันบอกว่าต่างกับที่ updates weight และ bias หรือปรับเปลี่ยน learning rate มีมากมายหลายกรณี. Credit Scoring ไ่ม่ยากครับ แต่ต้องมีรายละเอียดมากกว่านี้ เพราะแต่ละองค์กรก็มีแนวคิด มีเกณฑ์ต่างๆ ค่าต่างๆ กฎต่างๆ ไม่เหมือนกันครับ.

ตอนนี้หนูสนใจเรื่อง การพยากรณ์ เกี่ยบกับ โรค หรือ ความเสี่ยงในการผ่าตัด ซึงหนูทำงานอยู่ใน รพ ศิริราช เลยอยากทำงาน. ให้กับทางที่ทำงานค่ะ แต่ปัญหาติดหลายอย่างค่ะอาจารย ยังไม่มีข้อมูลมาใช้พยากรณ์เลย แล้วหนูก็ยังไม่รู้จะเอาเทคนิคไหนมาจับดีเลยค่ะ. เพราะเพิ่งเริ่มอ่านงานวิจัย แต่อ่านแล้วก็ชอบด้านนี้ ทำแล้วมีประโยชน์ต่อผู้ป่วยด้วย เลยอยากได้ขอแนะนำอาจารยว่าหนูควรหาข้อมูลจากที่ไหน.

และใช้เทคนิคอะไรมาทำการพยากรณ์ หรือจะเปลี่ยนเป็นการเปรียบเทียบเทคนิคดีค่ะอาจารย์ รบกวนอาจารย์คอมเม้มให้หน่อยค่ะ ไม่มีไอเดียเลยค่ะ ต้องศึกษาจากแหล่งข้อมูลไหนได้บ้างค่ะ. การทำเหมืองข้อมูล Data Mining ไม่ว่าจะใช้เทคนิคใดๆ จำเป็นที่จะต้องมีข้อมูลจำนวนมากๆ ครับ หากไม่มีข้อมูลเลย จะย้อนกลับไปใช้เทคนิคทางสถิติหรือคณิตศาสตร์แบบ Operations Research OR เพื่อวิเคราะห์และพยากรณ์ความน่าจะเป็นออกมาแทน. โครงข่ายประสาทเทียม ANNs นี้ ก็เหมือนมนุษย์ครับ ต้องมีข้อมูลให้มันเรียนรู้เยอะๆ แล้วมันจะจดจำ เข้าใจ และสร้างเป็นกฎเกณฑ์ขึ้นมาให้เรา เมื่อเราถามอะไร จำลองเหตุการณ์อะไร มันจะพยากรณ์ผลลัพธ์ให้ครับ สรุปแบบง่ายๆ.

หากสนใจด้านนี้จริงๆ ต้องย้อนกลับไปดูว่า ที่ ร. ศิริราช มีข้อมูลดิบอะไรบ้าง มีตัวแปรอะไรบ้าง มีเยอะแค่ไหน และต้องการจะหาอะไร อยากทราบอะไร อยากให้ช่วยตัดสินใจเรื่องอะไร. เมื่อได้แนวทางตรงนี้แล้ว ที่เหลือก็ไม่ยากครับ จะทำวิจัยแบบเชิงทดลอง เพื่อหารูปแบบที่ดีที่สุด กลยุทธ์ที่ดีที่สุด เพื่อนำไปทดลองกับของจริง แล้วเปรียบเทียบค่าที่ดีที่สุดกับผลลัพธ์จริง ว่าเป็นไปตามนั้นหรือไม่.

หรือจะทำวิจัยแบบเปรียบเทียบเทคนิคใหม่ๆ ของ Data Mining เทียบกับบางเทคนิคของสถิติเดิมๆ ก็ได้ครับ พวกนี้เป็นเรื่องรายละเอียดและระเบียบวิธีวิจัย ที่ผู้วิจัยสามารถเสนอไอเดียกับคณะกรรมการได้เอง พลิกแพลงได้เยอะ. ตอนนี้สอบหัวข้อผ่านแล้วค่ะ ทำการพยากรณ์ โดยใช้นิวรอล และจะใช้โปรแกรม Matlab เป็นเครื่องมือในการช่วยพยากรณ์ค่ะ. อาจารย์พอมีวิธีแนะนำการใช้หรือเปล่าค่ะ พอดีทำเกียวกับการพยากรณ์ที่เป็นตัวเลขนะค่ะ แล้วตอนนี้กำลังทำการนอรมอไลทอยู่นะค่ะเพราะข้อมูลที่มีค่อนข้างมีค่าหลากหลายค่ะ.

After Kirk discovered emotional rage was the key to nullifying the effect of the pod plants ' spores , his first step in retrieving his crew was to taunt Spock into anger.

Anticipating the result of a Vulcan's strength pitted against him, Kirk wielded a pipe for protection. After calling him an "elf with a hyperactive thyroid" and saying he belonged "in the circus, right next to the dog-faced boy," Spock indeed lost control, nearly killing Kirk before regaining control of himself. Kirk holding Spock after his encounter with a Denevan neural parasite. In , Spock began his pon farr mating cycle, and behaved bizarrely aboard the Enterprise.

Kirk called Spock "the best first officer in the Fleet" and "an enormous asset to me" as he pled with Spock to explain his actions. When told that taking Spock to Vulcan was against Starfleet orders, Kirk fired back, " I owe him my life a dozen times over!

Isn't that worth a career? McCoy, knowing Kirk was endangered, faked Kirk's death, and the marriage was not consummated. Spock, despondent that he had murdered his captain, was thrilled at the sight of Kirk alive, exclaiming, " JIM! Kirk's understanding of Spock had an enormous impact on the parallel mirror universe , visited after a transporter accident in As Kirk's party prepared to return to their proper universe, Kirk implored the mirror Spock to re-examine his role in the fascistic Terran Empire , insisting, " One man can make a difference.

TOS : " Mirror, Mirror "; DS9 : " Crossover ". When Kirk was trapped in spatial interphase during a rescue operation in Tholian space, Spock ordered the Enterprise to maintain its position in an effort to retrieve him, in spite of the danger the Tholians presented and the disruptive nature of the local space. After Kirk's assumed death, Spock and McCoy viewed the "last orders" Kirk had prepared.

He urged Spock to use all the Vulcan disciplines at his disposal, tempered with intuitive insight. Kirk believed Spock had the latter qualities, but should they elude him, he was urged to seek out McCoy. Spock making Kirk " forget " about Rayna Kapec. Kirk once commented to Captain Garth that he and Spock were "brothers". Spock merely responded, " Captain Kirk speaks somewhat figuratively, and with undue emotion, but what he says is logical and I do, in fact, agree with it.

When Dr. Janice Lester , a former lover of Kirk's, took over Kirk's body, Spock performed a mind meld on Kirk while he was trapped in Lester's body. Spock believed Kirk was Lester before anyone else, and when Lester as Kirk ordered his execution, he continued to stand by his friend.

Spock with Kirk aboard the Enterprise again in the s. At the end of the Enterprise 's five-year mission, a period marked by his frequent loss of emotional control, Spock chose to leave Starfleet and his friends, to pursue the kolinahr discipline of logic on Vulcan.

His return to the Enterprise during the V'ger threat was a cold event, without acknowledgment of his past friendships.

In V'ger 's aftermath, Spock finally achieved equilibrium, able to express his friendship for Kirk without the influence of aliens or illness, and notably lacking any threat of physical violence. In , Spock was calmly able to tell Kirk, " You're my superior officer. You are also my friend. I have been and always shall be yours.

Spock's sacrifice of his own life, to save the Enterprise from Khan's detonation of the Genesis Device , deeply affected Kirk. At his funeral, Kirk could only bring himself to say of Spock, " Of all the souls I have encountered in my travels, his was the most… Human. The revelation that Spock's katra , his living spirit, survived in the tormented mind of McCoy, led Kirk to risk his career, and in turn, his crew's.

He first asked Fleet Admiral Morrow for permission to retrieve Spock's body from the Genesis Planet , to bring it, and McCoy, to Vulcan. Kirk insisted that any chance to save Spock's soul was his responsibility, " as surely as if it were my very own.

I am therefore going anyway. With the help of Uhura, Scott, Sulu, and Chekov, Kirk rescued McCoy from confinement and commandeered the Enterprise from Earth Spacedock. The renegade mission saw the death of Kirk's ship as well as his son. Finding Spock's body re-animated by Genesis, Kirk brought him and McCoy, to Vulcan for the fal-tor-pan re-fusion ritual. The first person Spock recognized was Kirk: " Jim. Your name, is Jim. During their homecoming from Vulcan, and eventually their trip to , Kirk tried to remind the resurrected Spock, suffering from memory loss, of their friendship and past adventures together.

After Kirk and the crew's trial, Spock told his father, his "associates" were his friends. In , Spock accompanied Kirk and McCoy on a camping trip together at Yosemite National Park , which abruptly ended when Spock's half-brother, Sybok, diverted the Enterprise to Nimbus III.

After their adventure on Sha Ka Ree and Sybok's death, Kirk referred to Spock once again as his "brother", and told him and McCoy that they were his real family. When Spock later entered the alternate reality , he told the James T. Kirk of that reality of their deep friendship, despite the fact that the alternate Spock had marooned Kirk on Delta Vega.

Before returning Kirk, along with Scott's counterpart , to the USS Enterprise revealing to this Scott an advancement in transporter technology over a century before his prime counterpart perfected it , Spock — who in this reality had designed the Kobayashi Maru simulation and openly begrudged Kirk outsmarting it — was reminded that this could be viewed as "cheating", to which he replied that an "old friend" — namely, Kirk — had taught him how to cheat.

Later, when Spock Prime spoke to his own alternate reality counterpart about that universe's Kirk, he explained that he had resorted to a level of subterfuge in order to inform both men of the necessity of their friendship, both to themselves and to others.

Spock Prime explained, " I could not deprive you of the revelation of all that you could accomplish together, of a friendship that will define you both in ways you cannot yet realize. The relationship between Spock and Dr. Leonard McCoy seemed a little strained at times on McCoy's part because of his taunts about Spock's green blood and lack of emotion. However, there was an obvious respect and friendship among James T.

Kirk , Spock, and McCoy. McCoy, in fact, was one of the two friends Spock requested to join him in his marriage ceremony. While he would rarely do so without provocation, Spock was also quite capable of turning the tables on the doctor.

During Kirk's court-martial, after an astonished McCoy discovered him in the briefing room playing chess against the ship's computer, Spock casually allowed him to assume the worst to the point of thanking him after the furious doctor had said he was " The most cold-blooded man I've ever known " , waiting until he reached the door to reveal that he had been victorious in four consecutive games — since the computer, whose account of the incident was the main evidence against Kirk, was programmed to be unbeatable, this proved that it had been tampered with something only Kirk, Spock, and the "dead" Commander Finney were authorized to do , and cast doubt on the credibility of its account, keeping the trial going long enough to discover that Finney was, in fact, alive.

Later that year, after the Enterprise crew had defeated the androids on planet Mudd beings almost Vulcan-like in their lack of emotion and their "logical, pragmatic" thinking , McCoy told Spock that he must be quite unhappy to see that "poor, illogical" Humans were able to fairly defeat them, Spock responded that this was quite satisfactory, as nobody needed him and his logical ways as much as a ship full of Humans.

TOS : " Court Martial ", " I, Mudd ". Spock and Pike developed a mutual respect and fondness for one another during their service aboard the Enterprise ; Pike at one point expressed how important Spock was to him, a feeling Spock reciprocated.

SNW : " A Quality of Mercy " Spock's loyalty to Pike went even so far as to risk court martial in to kidnap his disabled former captain and bring him to Talos IV to live a life of illusion and happiness. Sybok, Spock's elder half-brother, encountered Spock on Nimbus III in , shortly before Sybok hijacked the Enterprise -A for his quest to find Sha Ka Ree in the Great Barrier.

Spock had remained silent on the subject of his brother for decades, not even telling Kirk until Sybok had already taken control of the Enterprise. At first, Spock was extremely distant from him, but following Sybok's death, he realized what he had lost. Michael Burnham was Spock's adoptive sister after her parents' presumed deaths. When she first met him, a very young Spock shut his bedroom door on her after greeting her with a holographic drawing of a dragon screaming.

Over time, Spock and Michael grew closer and Spock grew to idolize his older adoptive sister. However, feeling that she placed her adoptive family in danger from logical extremists who targeted her due to being Human, Michael decided to run away. Spock tried to persuade her otherwise, telling her that he "loved her" and would run away with her. To push Spock away, Michael insulted him by calling him a "half-breed" who was "incapable of love. Over the years, Michael tried to make amends, but Spock showed no interest in reconnecting.

After they both grew up and entered Starfleet, they rarely talked to each other. Eventually Spock and Michael were forced to come to terms with each other after the Federation-Klingon War. Michael searched for a missing Spock after meeting his commanding officer, Captain Christopher Pike of the USS Enterprise. Eventually finding her brother, she was dismayed to find Spock suffering from a mental breakdown due to an encounter with a time traveler.

She was able to help restore Spock's mind with the help of the Talosians, but this did not resolve the animosity between the siblings as they clashed several times with Spock blaming her for causing the Federation-Klingon war and calling her out on her habit of assuming responsibility for all the wrongs in the universe. Eventually, the two came to terms with their respective short-comings and eventually grow closer as they worked together to solve the mystery of the Red Angel.

When Burnham needed take Discovery to the future in order to avoid Control having access to the Sphere information stored in the ship's memory, Spock volunteered to help her. Unfortunately, while helping Burnham prepare, Spock's shuttle was badly damaged. Both distraught that they could not be together in the future, they shared a bittersweet farewell and Spock was transported away after one last "live long and prosper.

In the months following Discovery 's disappearance, Spock was unnerved that they had not received a signal to indicate that Discovery had arrived safely in the future. When the signal arrived, Spock found peace.

In , Michael Burnham watched a recording of Spock. She told her boyfriend Cleveland Booker that since she had arrived in the 32nd century , she hadn't bothered researching history to find out the type of man that Spock eventually became. But she was proud of who he had became, and she was happy he had found a way to reunify the Vulcans and Romulans. At age seven, Spock was bonded to T'Pring in a family-arranged Vulcan ceremony described in Human terms as " less than a marriage, but more than a betrothal.

T'Pring formally proposed marriage to Spock in , but the two had not been married by When Spock experienced his pon farr of , he succumbed to the madness of the plak tow mating instinct. The Enterprise diverted to Vulcan in time to consummate the marriage.

Accompanied by Kirk and McCoy, Spock arrived at his family's ancient koon-ut-kal-if-fee site for the wedding ceremony officiated by the matriarch T'Pau. Unexpectedly — but within the bounds of Vulcan tradition — T'Pring demanded the challenge of kal-if-fee , forcing Spock to earn the right to marry his bride through victory in personal combat. Rather than her prospective consort Stonn , T'Pring chose Kirk as her champion.

Unwilling to appear weak or disrespectful in front of the legendary T'Pau, Kirk agreed to fight his first officer. Between rounds using the lirpa and ahn-woon weapons, T'Pau belatedly revealed the combat was "to the death," and it became clear that Kirk had little chance against Spock in the throes of his blood fever.

McCoy intervened, deceptively dosing Kirk with a drug that simulated his death. Spock's plak tow subsided after his apparent victory.

Appalled at the turn of events, Spock calmly questioned T'Pring's decisions. T'Pring admitted her distaste for Spock's growing fame among Vulcans, and her mutual attraction to Stonn. By her logic, choosing Kirk meant neither victor would claim her in the end, and she would have her life with Stonn. Spock acknowledged her way of thinking, referring to it as "flawless". T'Pring, for her part, was honored, but Spock advised Stonn that he would find that " having… is not so pleasing a thing after all… as wanting.

After returning to the Enterprise , McCoy revealed Kirk's clandestine survival. A rare show of extreme emotion came from Spock when he exclaimed " JIM! Spock and Christine Chapel met when she was assigned to the Enterprise in along with Doctor Joseph M'Benga. Spock kissed Christine in a ruse to prevent T'Pring from handing over Sybok to the pirate angel.

When the pirate Angel took over the Enterprise , Angel took Spock and Christine Chapel hostage in an effort to get T'Pring to hand over a prisoner that was Angel's lover. To prevent the prisoner transfer, Spock and Christine Chapel engineered a ruse where Spock and Christine had developed romantic feelings for one another and kissed in front of Angel and T'Pring. During Chief engineer 's Hemmer 's funeral , Chapel consoled Spock as he was feeling emotions such as rage and pain. Spock didn't want her to follow him but did so anyway and Chapel ended up hugging him.

Spock with Christine Chapel, being emotionally influenced by the Psi intoxication. When the Psi intoxication infected the crew of the Enterprise in , Chapel admitted her love for Spock, who was thereupon emotionally shocked.

Her love for him was an ongoing issue, but never interfered with her professional duties. Chapel once housed Spock's consciousness to keep him from being destroyed by Henoch. They were later forced by powerful telepaths to kiss each other, but neither enjoyed the forced situation.

TOS : " Return to Tomorrow ", " Plato's Stepchildren ". While under the spell of Harry Mudd 's love potion , Spock became infatuated with Chapel, and was willing to fight for her love. However, the potion eventually wore off and then Chapel, as a side effect of the drug, seemed to hate Spock for a brief time.

Spock commented to Mudd that a few brief moments of love being paid for with several hours of hatred is scarcely a bargain.

TAS : " Mudd's Passion ". On stardate , Spock was infected by Omicron spores while on Omicron Ceti III by Leila Kalomi , who was serving as the Omicron colony 's botanist. The spores broke down Spock's emotional control, and he confessed his love for Kalomi. Their time together was short-lived, however, as Kirk deduced a method of destroying the spores with intense emotion and induced anger in Spock. Once free from the spores, Spock freed Kalomi and the rest of the planet from their influence.

He later reflected that his time with Kalomi was the first time in his life at which he had felt happy. When there Spock began to act like the Vulcans of that time period and started to act emotional. There he fell madly in love with her. Eventually McCoy realized what was happening and they were eventually able to escape back to their time period without Zarabeth. A hologram of Spock was created by the Romulans in for Sela to use to give a false address to the Federation.

It was known by the title " Spock One ". TNG : " Unification II ". During Dal 's setup of the Kobayashi Maru scenario aboard the USS Protostar in , he requested that the computer select the best officers on his behalf, which included a holographic version of Spock, from the TOS era , as a member of his command crew.

PRO : " Kobayashi ". Do you actually think the beard is working? Instead you should be asking me, 'How is it I can remember tomorrow? Or it could go harder. Say goodbye, Spock. Are you all right? Even if we are riding into danger.

But my limited experience as a fugitive suggests only one course of action. Have you considered having it removed? Its trilling seems to have a tranquilizing effect on the Human nervous system. Fortunately, of course, I am… immune… to… its… effect… ". To Alice 27 " I love you. That is exactly why I hate you; because you are identical.

Logic is a wreath of pretty flowers that smell bad. To me, it is quite illogical to run up and down on green grass, using energy instead of saving it.

Identify self. In this case, I should think 'interesting' would suffice. These are the voyages of the starship Enterprise. Her ongoing mission: to explore strange new worlds, to seek out new lifeforms and new civilizations; to boldly go where no one has gone before. Ah, yes: one of your Earth emotions. Not a very pleasant prospect.

It's not a very pleasant prospect at all. Spock, if we can't disguise you, we'll find some way of explaining you.

I see you've noticed the ears. They're actually easy to explain. He caught his head in a mechanical… rice picker. It's logical. The needs of the many… outweigh… " " The needs of the few. I never took the Kobayashi Maru test, until now.

What do you think of my solution? Spock wears a total of nine medals in , not counting the IDIC medal he wore in "Is There in Truth No Beauty? Spock was played by Leonard Nimoy in the vast majority of the character's television and cinematic appearances.

The Genesis -regenerated versions of Spock at nine, thirteen, seventeen, and twenty-five years of age in Star Trek III: The Search for Spock were portrayed by Carl Steven , Vadia Potenza , Stephen Manley , and Joe W. Davis , respectively. Spock's screams in that film were provided by Frank Welker. The young Spock from TAS : " Yesteryear " was voiced by Billy Simpson. Carey Scott recorded some dialogue for a younger Spock in Star Trek V: The Final Frontier , but his scenes were cut.

Spock is also portrayed by an unknown infant in that film. And while Nimoy portrayed the elder Spock in the film Star Trek , his younger alternate reality adult self was played by Zachary Quinto who reprised the role in Star Trek Into Darkness and Star Trek Beyond , as well as briefly by Jacob Kogan , who portrayed Spock as a young boy. Nimoy reprised the role of Spock for a cameo in Star Trek Into Darkness.

Liam Hughes portrayed a young Spock in the Discovery episode " Brother " while Ethan Peck voiced the adult version of the character in the same episode. Peck also played the character in subsequent episodes of Star Trek: Discovery and Star Trek: Short Treks. A deleted scene from Star Trek featured a newborn Spock, portrayed by Jenna Vaughn.

As Spock's birth would have occurred before the universe split, technically, she would have been the only performer to portray both Spock Prime and his alternate reality counterpart, as well as the only actress ever to play Spock.

Jane Wyatt , who played Spock's mother Amanda Grayson , was once asked by fans at a convention what Spock's first name was. She replied, perhaps jokingly, " Harold " [12] However, the question itself was flawed, since the episode " Journey to Babel " makes it clear that "Spock" is Spock's personal name. On the other hand, Spock's family name has never been established in canon. In the episode " This Side of Paradise ", Leila Kalomi says to Spock, " You never told me if you had another name, " to which he replies, " You couldn't pronounce it.

Fontana — who was considered the "Vulcan expert" of the TOS behind-the-scenes staff and who created such details as the fact that Spock's father was an ambassador and his mother a school teacher — revealed, in an issue of the fanzine Spockanalia , that she had intended his family name to be "Xtmprsqzntwlfd", but since this is unpronounceable, there wasn't really any way to get this said in dialogue during an episode.

The Pocket TOS book Ishmael gives Spock's full name as "S'chn T'gai Spock". Since the release of the film Star Trek , the original reality version of Spock is now often referred to on websites and other media as "Spock Prime", to differentiate from the alternate reality version of the character. From the start of thinking Spock up, Gene Roddenberry knew he wanted the character to be partly alien, and that he wanted Leonard Nimoy to play the role.

Roddenberry later explained, " I made [Spock] a half-caste, because I remember thinking a half-breed Indian would be a lot more interesting than a full-blooded Indian or white, because he's going to be tugged in many different directions. Gene Roddenberry also wanted Spock's appearance to be very similar to typical portrayals of Satan the Devil.

The following character biography appeared in Roddenberry's original, series pitch Star Trek is and was reprinted in The Making of Star Trek [ page number?

In the revised first draft script of " The Cage " dated 6 October , Spock was described thus; " The only exception to the familiar types represented by the crew, Mister Spock is of partly alien extraction, his reddish skin, heavy-lidded eyes and slightly-pointed ears give him an almost satanic look. But in complete contrast is his unusual gentle manner and tone. He speaks with the almost British accent of one who has learned the language in textbooks. Later in the script, one of Spock's statements was directed to be delivered in an "excited" manner.

Gene Roddenberry thought up the unemotional aspect of Spock. Roddenberry explained, " As I created him, I said to myself, 'If I could just get rid of the emotions that plague me and work things out logically… ah , the things I could do! He was a cold, calculating, logical person. Humor was not even considered at that time. Actor Martin Landau Commander John Koenig of Space: was an early casting consideration for the character of Spock in TOS.

This was before the role went to Leonard Nimoy. In spite of studio request to get rid of "the guy with the ears," Gene Roddenberry insisted on keeping the character through both pilot episodes of the series. Leonard Nimoy: Star Trek Memories ; Mind Meld: Secrets Behind the Voyage of a Lifetime. According to Leonard Nimoy, he felt the need to play the character as more emotional when Jeffrey Hunter was playing the internalized Christopher Pike, as opposed to William Shatner 's portrayal of Captain Kirk.

Mind Meld: Secrets Behind the Voyage of a Lifetime ; et al. Also, there was room for Spock's emotional detachment when the similarly emotionless character of Number One was discarded along with Pike, after " The Cage ".

Star Trek - Where No One Has Gone Before , p. NBC 's early- publicity booklet gave this bio for Spock reprinted in Inside Star Trek: The Real Story :. The unemotional quality of Spock's persona was extremely appealing to Leonard Nimoy.

There was a dynamic there to work with from an acting point of view. Gene Roddenberry recognized Spock as a team effort. Recalling the character's genesis, TNG Producer Robert Lewin noted, " Spock was not the hero that he became during the early part of the first series. The series writers' guide third revision, dated 17 April gave the following description of Spock Star Trek: The Original Series :. The studio, of course, refused. Nimoy threatened to leave the series if the dispute was not solved.

In response to Nimoy's threats, Desilu executive Herb Solow asked Casting Director Joseph D'Agosta to compile a list of possible "Vulcan replacements", in case negotiations went unresolved. Three lists were made of actors who were deemed suitable for the role of Spock:. In reality, these lists were only a psychological ploy to put pressure on Leonard Nimoy and his agent. The only two actors considered as possible replacements were Mark Lenard and Lawrence Montaigne ironically, both of them appeared as Vulcans in the second season, Lenard playing Spock's father, Sarek.

However, when Montaigne was cast as Stonn in " Amok Time ", his contract had an option of recalling him to be cast as Spock, "just in case. For approximately half an hour while Star Trek: The Animated Series was in early development, a boyhood version of Spock was considered for inclusion as a regular character in the upcoming series, along with other child equivalents of the series' main characters. The Art of Star Trek , pp.

While initially developing TAS : " Yesteryear ", D. Fontana realized she wanted to feature Spock in the story, since he had always been her favorite main character and was the focus of her favorite episodes from the ones she had written for Star Trek: The Original Series , such as " This Side of Paradise " and " Journey to Babel ".

Captains' Logs: The Unauthorized Complete Trek Voyages , p. The notion of Spock suffering racial prejudice, alluded to in TAS : " Yesteryear " and the film Star Trek , was shared by the unmade prequel Star Trek: The First Adventure , in which Spock first met Kirk when he was defended by him from bullies at Starfleet Academy.

Gene Roddenberry once distributed a memo to the TNG writing staff which declared that, due to financial considerations, it would probably be impossible for Leonard Nimoy to ever guest star on that series as Spock though Roddenberry also suggested Sarek appearing in a guest star role as an alternative. The Making of Yesterday's Enterprise , p. In an interview with TrekMovie. com 's Anthony Pascale in July , Leonard Nimoy explained that he felt Spock had been superfluous in the script of Star Trek Generations and that that was why he had chosen not to appear in the film.

Nimoy initially proclaimed, " There was no Spock role in that script, " then elaborated, " There were five or six lines attributed to Spock […] but it had nothing to do with Spock.

They were not Spock-like in any way. I said to Rick Berman , 'You could distribute these lines to any one of the other characters and it wouldn't make any difference. There was no Spock function in the script. In a memo he wrote Manny Coto on 20 August , Mike Sussman suggested that both an elderly Spock and a young version of the character be featured in a story covering an episode or two from the fourth season of Star Trek: Enterprise , if Leonard Nimoy was interested in appearing.

As Sussman proposed, the older depiction of Spock would have been portrayed, in a framing story, by Nimoy, while the young Spock would have been played by another actor a technique inspired by the portrayal of Indiana Jones in a two-parter from The Young Indiana Jones Chronicles called "Mystery of the Blues", which features not only a young version of Jones, but also a middle-aged Jones, played by Harrison Ford.

The elderly Spock then began recounting an adventure that took place in the early 23rd century, in which he, as a Starfleet cadet, assisted a middle-aged T'Pol , learning, in the process, "some lesson which helped him choose his own path in life. The memo continued by proposing that Spock's mission include the now-aged other senior officers from Enterprise NX , and be "a secret and possibly illegal TBD mission. Roberto Orci , a co-writer of the film Star Trek , wrote the Spock character as being essential to that film's narrative without considering a back-up story, had Leonard Nimoy turned down appearing in the film.

He recalled Nimoy raised an eyebrow at the idea of the destruction of Vulcan. Abrams , " Leonard was a dream to work with. He was always incredibly encouraging and excited about what he was seeing. He had a couple of thoughts, but he loved everything related to his role […] He was happy to see Spock look so damn good! I don't think it's something he expected to do.

Directing him as Spock for the first time was as surreal a moment as I've had. It was preposterous, but wonderful. After the making of the film Star Trek , Leonard Nimoy retired again from acting and publicly stated that he did not intend to return to the role of Spock again, as he felt that to do so would be unfair to Zachary Quinto.

Nimoy even went as far as to say, " I definitely will not be in Star Trek 2," and, " I think I can be definitive about the fact that I will not be in it.

Abrams invited him to make a cameo appearance in the film, Nimoy recalled, " He just said, 'Would you come in for a couple of days and do me a favor. Addressing why he had claimed not to be in the film, Nimoy, who was very pleased that the truth of his involvement was kept secret, initially said, " I was asked time and time again if I was in the movie, and I managed to avoid answering without lying.

Of course, speaking, if you'll pardon me, logically, I wouldn't know if I was in the movie until I saw the movie. In , Star Trek: Discovery producer Akiva Goldsman said that Spock would not be seen on Discovery. An excerpt from the German version of Star Trek VI: The Undiscovered Country ; Weicker, voicing Spock, saying, " Wenn ich ein Mensch wäre, wäre meine Antwort mit großer Wahrscheinlichkeit: Fahr zur Hölle!

Herbert Weicker was a German stage and voice actor who is widely associated with Spock, since he voiced this character in all German translations of episodes and films with the exception of the first run of Star Trek: The Animated Series. Similarly, Czech television and film dubs have almost uniformly featured the late Jiří Plachý in the role of Spock, specifically, in the dubs of the TV appearances in Star Trek: The Original Series , Star Trek: The Next Generation and Star Trek: Deep Space Nine , as well as in the six TOS era films and the first two Kelvin Timeline films.

Zdeněk Junák dubbed the younger alternate reality Spock of the Kelvin Timeline films, while Lukáš Hlavica voiced Spock in the Czech dub of Star Trek: The Animated Series. Slovak film and television dubs of Spock have included Štefan Kožka for the six installments of the TOS era film series, Ivan Letko for Spock's appearances on Star Trek: The Next Generation , as well as Marián Slovák as an older prime timeline Spock and Filip Tůma as a younger alternate reality Spock in the first Kelvin Timeline film.

Spock became one of the most enduring symbols of Star Trek. Accounting for the character's popularity, Gene Roddenberry stated, " I think that everyone was so smitten with Mr. Spock because he stood for loyalty and reliability. The popularity of Spock was one factor that motivated Leonard Nimoy into demanding a salary increase for the second season of TOS.

In a memo Gene Roddenberry sent Gene L. Coon on 1 April , Roddenberry mentioned Spock having generated "considerable mail volume and public adulation" during the first season. Inside Star Trek: The Real Story , pp. The popularity of the character was thus influential in Leonard Nimoy's continuation in the part. Inside Star Trek: The Real Story , p. Roberto Orci has cited Spock as his favorite character. Casting Leonard Nimoy as an elderly version of Spock in the film Star Trek gave irate fans pause, caused them to stand down, and even won them over.

Empire , issue , p. Spock is referred to as a lieutenant commander in " Court Martial ", though the final draft and revised final draft of that episode's script instead referred to him as a full commander in the equivalent line of dialogue. The Star Trek Chronology listed Spock as having been promoted from lieutenant commander to full commander following "Court Martial".

This was apparently the result of mishearing a captain's log entry that Kirk makes in " The Menagerie, Part I ", where Spock is still identified as a lieutenant commander. He is also referred to as a lieutenant commander in " Tomorrow is Yesterday " and was first referred to as a commander in " Amok Time ", indicating the promotion occurred between those two episodes.

Somewhat oddly, even when he was a lieutenant commander during the first season, he still wore a full commander's stripes.

The events of Star Trek II: The Wrath of Khan and Star Trek VI: The Undiscovered Country show Spock having full command of the Enterprise , the latter having Spock outrank Kirk as he was in command of the entire mission. However, the events of " The Cage " and Star Trek: The Motion Picture show Spock having a lower rank than First Officer. Spock was the inspiration for the Decepticon scientist, Shockwave, from the "Transformers" franchise. Comic book writer Bob Budiansky, who gave Shockwave his name and personality, described the character as "my attempt to take Spock from Star Trek and make him into a Decepticon.

This article was paraphrased into first person and used as the content of Spock's memoir The Many and the One in PIC : " The Star Gazer ". Barbara Hambly 's novel Ishmael gives Spock's unpronounceable full name as "S'chn T'gai Spock," with "S'chn T'gai" apparently being the family name as opposed to the personal name. The ebook Seasons of Light and Darkness also uses this name. According to Diane Duane 's novel Spock's World , Spock was a descendant of Surak. Spock briefly reactivated his Starfleet commission , with the rank of admiral , during the Dominion War , according to Spectre , a novel on whose writing William Shatner collaborated with Judith and Garfield Reeves-Stevens.

In the novel Crossover , Spock and several unificationists were captured by the Romulan Empire. He was ultimately rescued by Montgomery Scott, Commander Riker , Data , and Geordi La Forge aboard the USS Yorktown that Scott stole from a Starfleet museum using the shuttle he was given by Picard to control the Yorktown 's computer. After believing Scott dead for 75 years, Spock was momentarily startled to see him behind the transporter controls, but quickly regained his control.

Scott promised to explain how he reached the 24th century later to Spock. Check out blog to find out more why. SwiftOCR is a fast and simple OCR library that uses neural networks for image recognition. SwiftOCR claims that their engine outperforms well known Tessaract library. In this blog post, we will put focus on Tesseract OCR and find out more about how it works and how it is used. Tesseract is an open source text recognition OCR Engine, available under the Apache 2. It can be used directly, or for programmers using an API to extract printed text from images.

It supports a wide variety of languages. Tesseract doesn't have a built-in GUI, but there are several available from the 3rdParty page. Tesseract is compatible with many programming languages and frameworks through wrappers that can be found here. It can be used with the existing layout analysis to recognize text within a large document, or it can be used in conjunction with an external text detector to recognize text from an image of a single text line.

Tesseract 4. The neural network system in Tesseract pre-dates TensorFlow but is compatible with it, as there is a network description language called Variable Graph Specification Language VGSL , that is also available for TensorFlow. To recognize an image containing a single character, we typically use a Convolutional Neural Network CNN. Text of arbitrary length is a sequence of characters, and such problems are solved using RNNs and LSTM is a popular form of RNN.

Read this post to learn more about LSTM. LSTMs are great at learning sequences but slow down a lot when the number of states is too large.

There are empirical results that suggest it is better to ask an LSTM to learn a long sequence than a short sequence of many classes. Word finding was done by organizing text lines into blobs, and the lines and regions are analyzed for fixed pitch or proportional text. Text lines are broken into words differently according to the kind of character spacing.

Recognition then proceeds as a two-pass process. In the first pass, an attempt is made to recognize each word in turn. Each word that is satisfactory is passed to an adaptive classifier as training data. The adaptive classifier then gets a chance to more accurately recognize text lower down the page.

Modernization of the Tesseract tool was an effort on code cleaning and adding a new LSTM model. The input image is processed in boxes rectangle line by line feeding into the LSTM model and giving output.

In the image below we can visualize how it works. After adding a new training tool and training the model with a lot of data and fonts, Tesseract achieves better performance. Still, not good enough to work on handwritten text and weird fonts. It is possible to fine-tune or retrain top layers for experimentation. Installing tesseract on Windows is easy with the precompiled binaries found here.

For Linux or Mac installation it is installed with few commands. After the installation verify that everything is working by typing command in the terminal or cmd:. You can install the python wrapper for tesseract after this using pip. Tesseract library is shipped with a handy command-line tool called tesseract. We can use this tool to perform OCR on images and the output is stored in a text file. To specify the language model name, write language shortcut after -l flag, by default it takes English language:.

By default, Tesseract expects a page of text when it segments an image. If you're just seeking to OCR a small region, try a different segmentation mode, using the --psm argument. There are 14 modes available which can be found here. By default, Tesseract fully automates the page segmentation but does not perform orientation and script detection.

To specify the parameter, type the following:. There is also one more important argument, OCR engine mode oem. Tesseract 4 has two OCR engines — Legacy Tesseract engine and LSTM engine. There are four modes of operation chosen using the --oem option. Pytesseract or Python-tesseract is an OCR tool for python that also serves as a wrapper for the Tesseract-OCR Engine. It can read and recognize text in images and is commonly used in python ocr image to text use cases.

It is also useful as a stand-alone invocation script to tesseract, as it can read all image types supported by the Pillow and Leptonica imaging libraries, including jpeg, png, gif, bmp, tiff, and others.

More info about Python approach read here. The code for this tutorial can be found in this repository. To avoid all the ways your tesseract output accuracy can drop, you need to make sure the image is appropriately pre-processed.

To preprocess image for OCR, use any of the following python functions or follow the OpenCV documentation.

Using Pytesseract, you can get the bounding box information for your OCR results using the following code. The script below will give you bounding box information for each character detected by tesseract during OCR. Want to digitize invoices, PDF s or number plates? Head over to Nanonets and build free online OCR models for free!

Using this dictionary, we can get each word detected, their bounding box information, the text in them and the confidence scores for each. Take the example of trying to find where a date is in an image.

Server Jar 1. The minimum Forge version for this update is หากอัพเดทจาก 8. ดูวิธีการอัพเดทได้ที่: Updating Pixelmon - Pixelmon Wiki. ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆในไฟล์ Hocon ดูวิธีการอัพเดทได้ที่ : Updating Pixelmon - Pixelmon Wiki. Remember to delete your external jsons and config folder before updating to a new version.

See Updating Pixelmon - Pixelmon Wiki. Feathers Health, Muscle, Resist, Genius, Clever, Swift, Pretty - Wings are now removed from the drop pool, but still exist.

We may make use of them in the future, so allow these to fall out of rotation. Mints Lonely Mint, Adamant Mint, Naughty Mint, Brave Mint, Bold Mint, Impish Mint, Lax Mint, Relaxed Mint, Modest Mint, Mild Mint, Rash Mint, Quiet Mint, Calm Mint, Gentle Mint, Careful Mint, Sassy Mint, Timid Mint, Hasty Mint, Jolly Mint, Naive Mint, Serious Mint. Added Zygarde forms and the reassembly machine.

You will need a special item to catch well-hidden Zygarde cells throughout the world! Added new functionality to the Old Rod! Have an old fisherman assess your Old Rod and Jump! at the opportunity to try it out! Added quests. You can now have tasks and rewards divvied out by your local villager NPCs!

These will be continually added to in order to keep the experience fresh, and servers and creators can make custom quests for you to experience with this system. View Quests Wiki page for more information. You can also share quests! Do so on the Pixelmon Forum. Added a smooth animation setting. This may be taxing on older systems, and is disabled by default.

Enable it in the Pixelmon config file if you're rocking enough power to run Crysis. Added tab completion to most GUIs that take Pokémon names, move names or item names as text input. Added rainbow variants of Ho-Oh, Ponyta, and Rapidash. You can obtain them by using a Rainbow Wing on them!

Added a "bald" version of Mareep to indicate if it has been sheared. With this, you can now dye and shear Mareep once again! Added Zombie Arcanine, Ditto, Mega Blastoise, Mega Charizard X and Y, Mega Venasaur, Ash Greninja, Mega Gyarados, Samurott.

Added new decorative blocks. These include the Cash Register, Workstations, Armchairs, Couches, Park Benches, a Big TV and a Small TV.

Some of these are dyeable. Added a special hat for users who boost the SwSh Subreddit Discord. Join here. Added the Nitro Sash, to be given to Pixelmon Discord boosters along with the keystone. This was supposed to come with the keystone, oops. Blame Klaxo :. Added a confirmation screen when attempting to delete an NPC by smacking them with the Editor wand.

Also allowed smacking to delete all Pixelmon NPCs for consistency. We now mark the player as active on some battle actions to fix being kicked as 'AFK' on servers with AFK kicking enabled. Pixelmon tooltips can be customized on individual item stacks with the "tooltip" NBT tag. Set it to an empty string to hide it altogether. The allowMoneyMultipliers config option has been split up in to multiple options for Happy Hour, Pay Day, and Amulet Coin.

Fixed not being able to pick Bulbasaur or any other Pokémon in the first menu slot as your starter. Fixed Lake Trio Rubies checking for original trainer only by name causing them to not work if a player had changed their name. Fixed an unfortunate error where planting a berry tree on the same block a chest occupied cleared the inventory. Who even does that? We have changed from using IDs to Ordinal numbers for Special Textures. Sidemods should take note of this if they interact with textures.

Added Pokemon isOriginalTrainer EntityPlayerMP which will check both OT UUID and OT username if there is no UUID set. Older versions of Pixelmon did not store the OT UUID. Pokemon setOriginalTrainer EntityPlayerMP method signature was changed to Pokemon setOriginalTrainer EntityPlayer. Made it so NPC custom player textures don't change when the player it's based on changes their skin. Added new Pokémon cries for Abomasnow, Aipom, Bruxish, Crustle, Cutiefly, Darmanitan, Darumaka, Delphox, Dwebble, Mimikyu, Noivern, Numel, Pelipper, Riolu, Salamence, Swablu, Vivillon, Whimsicott, and Zoroark.

Added item tooltips for loads of items! Tooltips also now support full RGB, use the color code §! Renamed the config option allowPayDayMoney to allowMoneyMultipliers and extended it to the Amulet Coin. Fixed the teleport Move Skill sometimes crashing the game. Also fixed it randomly creating neither portals out of the blue.

Fixed an issue where the animate button on the statue editor would sometimes cause a animation desync. Fixed an issue where the team selection screen would get stuck open, forcing you to restart your game.

Fixed Psychic Terrain blocking moves that had their priority boosted by Quick Claw or a Custap Berry. Fixed an issue when selecting a target in double battles where the wrong move name would show with a z-move selected. View Spawning Changes. Added Lures, crafted from berries, that increase the spawn rate of many different types of Pokémon. Made the following berries plantable finally : Oran, Pecha, Chesto, Rawst, Persim, Lum, Sitrus, Aspear, Leppa, Figy, Mago, Wiki, Aguav, Roseli, Chilan, Iapapa.

Added potion brewing recipes that use berries to create Pixelmon potions like Super Potions and Full Heals. Added a special texture spec, allows for spawning Pokémon with the zombie and roasted textures. Can be used as 'st:zombie' or just 'st' to select the first special texture the Pokémon has. Added the config option landMounts. If set to false, Pokémon can no longer be mounted unless they have surf or fly abilities.

Added the config option requireHM. It only prevents Pokémon from using the fly and surf abilities. They can still be ridden even if landMounts is true. Reduced how fast you can fly upwards while mounting Pokémon. Yeah, yeah; Celesteela is technically a rocket. Berry trees no longer take up the entire block for collisions so you they don't feel so silly to walk over. Fixed Kyogre requiring a Red Orb to undergo Primal Reversion outside of battle. How they thought red was for Kyogre is beyond someone on my salary.

Fixed the message about items dropping due to a full inventory having a blank space instead of the item name. Fixed a packet exploit that allowed people to buy enormous amounts of stuff from shopkeepers for free. Fixed a packet vulnerability where you can make other players use Struggle to make battles extra easy.

Fixed an quick timing exploit with capturing out of battle allowing you to capture a wild pokemon twice if you engaged it at the same time you threw a empty Pokéball at it.

Fixed a mod incompatibility with Phosphor, Silent Gems, and many others due to the spawning system handling light incorrectly. Added particle effects to the Smelt, Ignite, Heal Other, and Flash move skills so that they look way, way cooler. Added Electric Seed, Grassy Seed, Misty Seed, Psychic Seed items.

They are sometimes held by specific wild Pokémon, and findable by using Forage in grass. Added an outside-of-battle effect to the Poison status, causing it to drain HP. This was actually done in 7. Changed the Flash move skill so that any Pokémon with the Illuminate ability can use it.

It does make sense. The Ignite move skill now has much longer range; I assume so that you can appreciate the cool effect. The "needHMToRide" option now also prevents Pokémon that could neither fly nor swim from being mounted. Fixed the Forage and Mega Evolve move skills saying that you don't have enough PP despite them not even requiring a move.

Fixed the Rain Dance move skill NOT requiring PP when it should. Don't ask me what's going on with this dev. Fixed spawner blocks crashing you when you try to edit them.

Sort of defeats the purpose, doesn't it?

คือหนูเรียน Food Engineering ค่ะ ซึ่งมันก็จริงอย่างที่อาจารย์กล่าวมาว่าโปรเจคนี้มันไม่ค่อยตรงสาขา แต่สิ่งที่นำมาจัดส่งคือผลไม้สดที่เราต้องคำนึงถึงการเน่าเสียด้วย ซึ่งหนูคิดว่าคนที่เรียนทางด้านนี้มาถ้าสามารถที่จะแก้ปัญหาดังกล่าวได้ด้วยก็น่าจะดี หนูจึงอยากจะหาแหล่งความรู้เพิ่มเติมเพื่อที่โปรเจคนี้จะสามารถผ่านพ้นไปด้วยดี. Unutma Beni. Added new, higher-resolution sprites for all Pokémon. As Kirk's party prepared to return to their proper universe, Kirk implored the mirror Spock to re-examine his role in the fascistic Terran Empire , insisting, " One man can make a difference. It was meant to be like this forever but it's been bugged this whole time! There are a lot of optical character recognition software available.

Categories:

• Binary Options
• Forex Bitcoin
• Forex
• Forex Brokers
• Binary Options online